Νέα Φορολογικά Κίνητρα για ΜμΕ και Ιδιώτες Επενδυτές
Ο νέος νόμος 5193/2025 εισάγει μια δέσμη μέτρων με στόχο την προώθηση της εισαγωγής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο, την προσέλκυση δανειακών κεφαλαίων από εισηγμένες εταιρείες και την παροχή κινήτρων για επενδύσεις σε ελληνικές επιχειρήσεις που βρίσκονται στο στάδιο εισαγωγής στην κεφαλαιαγορά.
Φορολογική επιβράβευση για ΜμΕ που μπαίνουν στο Χρηματιστήριο
Το άρθρο 24 θεσπίζει μια προσαυξημένη έκπτωση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποφασίζουν να εισάγουν τις μετοχές τους σε ρυθμιζόμενη αγορά. Συγκεκριμένα, όλα τα έξοδα που σχετίζονται με τη διαδικασία εισαγωγής, από νομικούς και φορολογικούς ελέγχους έως αμοιβές συμβούλων και κόστη φακέλων εισαγωγής, μπορούν να εκπέσουν προσαυξημένα κατά 100% από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης. Δηλαδή, μια δαπάνη 50.000 ευρώ για είσοδο στο Χρηματιστήριο μπορεί να μειώσει το φορολογητέο αποτέλεσμα κατά 100.000 ευρώ.
Αυτό το μέτρο είναι σημαντικό γιατί αντιμετωπίζει ένα από τα βασικά αντικίνητρα για την είσοδο ΜμΕ στην κεφαλαιαγορά: το υψηλό διοικητικό και συμβουλευτικό κόστος. Ωστόσο, η εφαρμογή του περιορίζεται από δύο κρίσιμες παραμέτρους. Πρώτον, το ανώτατο όφελος δεν μπορεί να ξεπερνά τις 200.000 ευρώ, και δεύτερον, αν η εταιρεία αποχωρήσει από τη ρυθμιζόμενη αγορά εντός δέκα ετών, τότε η έκπτωση ανακαλείται και επιστρέφεται.
Η πρόβλεψη ανάκλησης της έκπτωσης σε περίπτωση αποχώρησης από τη ρυθμιζόμενη αγορά εντός δεκαετίας αποσκοπεί στην ενίσχυση της σταθερότητας και της συνέπειας των εισερχόμενων επιχειρήσεων. Ωστόσο, ο χρονικός αυτός ορίζοντας δύναται να δημιουργήσει έναν βαθμό δέσμευσης που, σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να περιορίσει την ευελιξία στρατηγικών αποφάσεων, ιδίως για επιχειρήσεις που λειτουργούν σε δυναμικά και ταχέως μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα.
Εξετάζεται, συνεπώς, εάν η πρόβλεψη αυτή θα μπορούσε μελλοντικά να συνοδευτεί από εξαιρέσεις ή διαφοροποιήσεις που λαμβάνουν υπόψη εύλογες επιχειρηματικές εξελίξεις, όπως συγχωνεύσεις, μετασχηματισμούς ή κρίσιμες αλλαγές στη δομή της αγοράς.
Μείωση φόρου για επενδυτές σε εταιρικά ομόλογα
Το άρθρο 25 μειώνει από 15% σε 5% τον φόρο στους τόκους από εταιρικά ομόλογα που είναι εισηγμένα είτε σε αγορά της Ε.Ε., είτε σε οργανωμένη αγορά εκτός Ε.Ε. Η διάταξη αυτή αποσκοπεί στο να κάνει τις αποδόσεις αυτών των τίτλων πιο ελκυστικές για φυσικά πρόσωπα, ειδικά σε ένα χρηματοπιστωτικό περιβάλλον που παρατηρείται μία αποκλιμάκωση των επιτοκίων.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι ένας επενδυτής που λαμβάνει 5.000 ευρώ από τόκους εταιρικού ομολόγου θα πληρώσει μόλις 250 ευρώ φόρο, αντί για 750 ευρώ που θα κατέβαλε με τις προηγούμενες διατάξεις. Πρόκειται για ένα σοβαρό κίνητρο και ευθυγραμμίζεται με τη διεθνή τάση ενίσχυσης της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων μέσω ομολόγων αντί του παραδοσιακού τραπεζικού δανεισμού.
Ωστόσο, εδώ αναδύεται και ένα ζήτημα άνισης μεταχείρισης. Εξαιρούνται της φοροελάφρυνσης τα εταιρικά ομόλογα μη εισηγμένων επιχειρήσεων, δηλαδή εταιρειών που για λόγους μεγέθους ή στρατηγικής δεν επιλέγουν την εισαγωγή τους στην οργανωμένη αγορά. Έτσι, δύο επενδυτές που επενδύουν το ίδιο ποσό σε δύο παρόμοιες εταιρείες εκ των οποίων η μία είναι εισηγμένη ενώ η άλλη όχι, φορολογούνται με διαφορετικό συντελεστή 5% και 15% αντίστοιχα. Συνεπώς, η δυνατότητα δανεισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω έκδοσης ομολόγων φαίνεται να παραμένει περιορισμένη, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποδόσεις θα πρέπει να είναι υψηλότερες για να καλύψουν τη διαφορά του φορολογικού συντελεστή.
Επέκταση της Έκπτωσης για Επενδυτικούς Αγγέλους ( Angel Investors)
Το άρθρο 26 επεκτείνει το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς των επενδυτικών αγγέλων και σε επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες ή πρόκειται να ενταχθούν σε πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης, όπως η Εναλλακτική Αγορά (ΕΝΑ) του ΧΑΑ. Πρόκειται για φυσικά πρόσωπα που επενδύουν κεφάλαια σε αναπτυσσόμενες εταιρείες (startups), σε πρώιμα στάδια, με σκοπό όχι μόνο την απόδοση, αλλά και τη στήριξη καινοτόμων ή στρατηγικών επιχειρηματικών προσπαθειών.
Η ρύθμιση δίνει δυνατότητα έκπτωσης του 50% της επένδυσης από το φορολογητέο εισόδημα. Είναι ένα μέτρο που αναγνωρίζει τον ρόλο του ιδιώτη επενδυτή ως μοχλού ανάπτυξης. Όμως συνοδεύεται και από μια δικλείδα ασφαλείας: αν διαπιστωθεί από τη Φορολογική Διοίκηση ότι η επένδυση έγινε με αποκλειστικό σκοπό το φορολογικό όφελος και όχι την ενίσχυση της επιχείρησης, τότε επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το ποσό του οφέλους.
Πρόκειται για μία θεμιτή πρόνοια, αλλά που ενδέχεται να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε ένα περιβάλλον όπου η διοικητική ερμηνεία μπορεί να είναι ασαφής. Ελλείψει ειδικού πλαισίου διαφάνειας και ελέγχου των επιχειρήσεων που απορροφούν τις επενδύσεις, ο επενδυτής μπορεί να εκτεθεί σε κίνδυνο καταλογισμών, ακόμα και όταν η πρόθεσή του ήταν νόμιμη και ειλικρινής.
Συμπερασματικά, ο Νόμος 5193/2025 περιλαμβάνει σημαντικά φορολογικά εργαλεία για την ενίσχυση της εγχώριας αγοράς κεφαλαίων. Ανοίγει δρόμους για τη ενίσχυση της κεφαλαιοποίησης των ΜμΕ μέσω της εισόδου τους στο Χρηματιστήριο, την ενεργή συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών στην εταιρική χρηματοδότηση και την μείωση του κόστους κεφαλαίου για εισηγμένες επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή, ορισμένα σημεία του νόμου προκαλούν εύλογους προβληματισμούς σχετικά με την ισορροπία των κινήτρων ανάμεσα σε εισηγμένες και μη εισηγμένες επιχειρήσεις, τη δυνατότητα ευελιξίας για τις ΜμΕ που ενδέχεται να μεταβάλλουν τη στρατηγική τους και τη σαφήνεια στην εφαρμογή αντικαταχρηστικών ρητρών για επενδυτικούς αγγέλους.
Η αποτελεσματικότητα των μέτρων θα εξαρτηθεί από το πως θα εφαρμοστούν στην πράξη, τη διοικητική τους υποστήριξη μέσω σαφών και αναλυτικών εγκυκλίων, και την ουσιαστική ενθάρρυνση τη μακροπρόθεσμης επιχειρηματικότητας.