Πλησιάζει η Στιγμή της Ενσωμάτωσης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 285/2020 στο Ελληνικό Δίκαιο

1. Εισαγωγή

Η Οδηγία (ΕΕ) 2020/285 αποτελεί μια σημαντική μεταρρύθμιση του καθεστώτος ΦΠΑ για τις μικρές επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την απλούστευση των διοικητικών υποχρεώσεων και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. 

Καθώς πλησιάζει η στιγμή της ενσωμάτωσής της στην ελληνική νομοθεσία, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) καλείται να λάβει μέτρα που θα διευκολύνουν τις μικρές επιχειρήσεις να επωφεληθούν από το νέο ειδικό καθεστώς. 

Παράλληλα, οι επιχειρήσεις πρέπει να προετοιμαστούν για τις νέες υποχρεώσεις και να αξιολογήσουν τους κινδύνους που συνεπάγεται η ένταξή τους. Το παρόν άρθρο εξετάζει τα βασικά στοιχεία της οδηγίας, τις απαιτήσεις για την ΑΑΔΕ και τις επιχειρήσεις, καθώς και την αναγκαία ανάλυση ρίσκου.

2. Τι Ελήφθη Υπόψη από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την Έκδοση της Οδηγίας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Οδηγία 2020/285 λαμβάνοντας υπόψη τα εξής:

• Αναθεώρηση του υφιστάμενου καθεστώτος: Οι διατάξεις της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τις μικρές επιχειρήσεις κρίθηκαν παρωχημένες, καθώς δεν μείωναν τον διοικητικό φόρτο, ενώ βασίζονταν σε ένα σύστημα ΦΠΑ με φορολόγηση στο κράτος προέλευσης.
• Σχέδιο δράσης για τον ΦΠΑ: Η Επιτροπή πρότεινε μέτρα απλούστευσης για τη μείωση του φόρτου, την προώθηση της ανάπτυξης και τη διευκόλυνση του διασυνοριακού εμπορίου.
• Ανταγωνιστικότητα και στρεβλώσεις: Η απαλλαγή ΦΠΑ περιοριζόταν σε εγκατεστημένες επιχειρήσεις, δημιουργώντας ανισότητες στην εσωτερική αγορά. Η οδηγία επεκτείνει την απαλλαγή σε μη εγκατεστημένες επιχειρήσεις με όριο 100.000 ευρώ σε επίπεδο ΕΕ.
• Επικαιροποίηση ορίων: Τα όρια κύκλου εργασιών, θεσπισμένα το 1977, κρίθηκαν ανεπαρκή. Η οδηγία επιτρέπει εθνικά όρια έως 85.000 ευρώ, με ευελιξία για κλαδικές διαφοροποιήσεις.
• Απλούστευση διαδικασιών: Εισάγονται μέτρα όπως η κοινοποίηση στο κράτος εγκατάστασης για μη εγκατεστημένες επιχειρήσεις και η κατάργηση της προοδευτικής μείωσης φόρου, που προσέθετε πολυπλοκότητα.
• Αρχές ΕΕ: Η οδηγία ευθυγραμμίζεται με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, ενώ προβλέπει δημοσίευση των διατάξεων στον ιστότοπο της Επιτροπής για καλύτερη πρόσβαση.

3. Τι Πρέπει να Κάνει η ΑΑΔΕ για να Διευκολύνει τις Μικρές Επιχειρήσεις

Η ΑΑΔΕ καλείται να υιοθετήσει μέτρα για την ομαλή ενσωμάτωση της Οδηγίας 2020/285, διευκολύνοντας τις μικρές επιχειρήσεις:

• Τροποποίηση του Κώδικα ΦΠΑ: Το άρθρο 39 του Ν. 2859/2000 πρέπει να αναθεωρηθεί για να αυξηθεί το όριο απαλλαγής από 10.000 ευρώ σε έως 85.000 ευρώ, να εισαχθεί διασυνοριακή απαλλαγή για κύκλο εργασιών έως 100.000 ευρώ εντός ΕΕ, και να προβλεφθεί προαιρετική ένταξη στο γενικό καθεστώς ΦΠΑ.
• Νομοθετική πρωτοβουλία: Επείγουσα κατάθεση νομοσχεδίου με αναθεωρημένα όρια, μεταβατικές διατάξεις, και διαδικασίες για μη εγκατεστημένες επιχειρήσεις, σε συνεργασία με επαγγελματικούς φορείς.
• Ψηφιακή πλατφόρμα: Ανάπτυξη εφαρμογής στο TAXISnet για υποβολή αιτήσεων, έγκριση ξένων επιχειρήσεων, και διαχείριση διασυνοριακών συναλλαγών μέσω VIES, με ειδοποιήσεις και διαδραστικούς οδηγούς.
• Διοικητικές οδηγίες: Έκδοση εγκυκλίων που διευκρινίζουν τη διαδικασία ένταξης, τη διαχείριση διασυνοριακών συναλλαγών, και τις υποχρεώσεις τήρησης αρχείων για 10 έτη, συνοδευόμενες από εκστρατεία ενημέρωσης και τηλεφωνική υποστήριξη.
• Εκπαίδευση και υποστήριξη: Διοργάνωση σεμιναρίων, συνεργασία με επιμελητήρια, και δημιουργία μηχανισμού ανατροφοδότησης για τη βελτίωση των διαδικασιών.

4. Τι Υποχρεώσεις θα Έχει μια Επιχείρηση για να Ενταχθεί στο Ειδικό Καθεστώς

Για την ένταξη στο ειδικό καθεστώς, μια επιχείρηση πρέπει να:

• Τηρεί τα όρια κύκλου εργασιών: Ο ετήσιος κύκλος εργασιών στο κράτος μέλος δεν πρέπει να υπερβαίνει το εθνικό όριο (π.χ., έως 85.000 ευρώ), ενώ για μη εγκατεστημένες επιχειρήσεις, ο κύκλος εργασιών εντός ΕΕ πρέπει να είναι κάτω από 100.000 ευρώ.
• Υποβάλει κοινοποίηση: Οι μη εγκατεστημένες επιχειρήσεις οφείλουν να ενημερώσουν το κράτος εγκατάστασής τους για την πρόθεση ένταξης.
• Ταυτοποιείται: Χρήση ατομικού αριθμού (π.χ., ΑΦΜ) μόνο στο κράτος εγκατάστασης.
• Υποβάλλει δηλώσεις στοιχείων: Οι μη εγκατεστημένες επιχειρήσεις υποχρεούνται σε περιοδικές δηλώσεις (π.χ., μέσω VIES), ενώ οι εγκατεστημένες επωφελούνται από απλουστευμένες διαδικασίες.
• Αποφεύγει υπέρβαση ορίων: Μη υπέρβαση του εθνικού ή του ορίου ΕΕ το προηγούμενο έτος.
• Επιλέγει καθεστώς: Δυνατότητα επιλογής μεταξύ ειδικού και γενικού καθεστώτος, σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες.

5. Ποια Είναι η Ανάλυση Ρίσκου που Πρέπει να Κάνει μια Επιχείρηση

Η ένταξη στο ειδικό καθεστώς απαιτεί ανάλυση ρίσκου για την αξιολόγηση κινδύνων και ευκαιριών:

• Συμμόρφωση με όρια: Υπέρβαση του εθνικού ή του ορίου ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια απαλλαγής και αναδρομικές υποχρεώσεις. Αντιμετώπιση με παρακολούθηση κύκλου εργασιών.
• Διοικητικές υποχρεώσεις: Μη συμμόρφωση με κοινοποιήσεις ή δηλώσεις μπορεί να επιφέρει πρόστιμα. Απαιτείται εκπαίδευση και αυτοματοποίηση διαδικασιών.
• Ανταγωνιστικότητα: Η απαλλαγή μειώνει τις τιμές αλλά περιορίζει την έκπτωση φόρου εισροών, αυξάνοντας το κόστος. Απαιτείται ανάλυση κόστους-οφέλους.
• Διασυνοριακές δραστηριότητες: Η πολυπλοκότητα διαφορετικών ορίων αυξάνει τον κίνδυνο σφαλμάτων. Απαιτείται παρακολούθηση και συμβουλευτική.
• Μετάβαση στο γενικό καθεστώς: Απροσδόκητη υπέρβαση ορίων μπορεί να επιφέρει διοικητικό κόστος. Απαιτείται σχεδιασμός για ομαλή μετάβαση.
• Φορολογικός έλεγχος: Εσφαλμένη εφαρμογή μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις. Απαιτείται τεκμηρίωση και συνεργασία με φορολογικό σύμβουλο.
• Στρατηγική ανάπτυξης: Η παραμονή στο καθεστώς μπορεί να περιορίσει την επέκταση. Απαιτείται στρατηγικό πλάνο για μακροπρόθεσμους στόχους.

6. Συμπέρασμα

Η Οδηγία 2020/285 αποτελεί ευκαιρία για τις μικρές επιχειρήσεις να μειώσουν τον διοικητικό φόρτο και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους, μέσω ενός αναθεωρημένου καθεστώτος ΦΠΑ που λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες ανάγκες της εσωτερικής αγοράς. Η ΑΑΔΕ πρέπει να δράσει άμεσα, τροποποιώντας τον Κώδικα ΦΠΑ, αναπτύσσοντας ψηφιακές υποδομές, και παρέχοντας σαφείς οδηγίες και εκπαίδευση, ώστε οι επιχειρήσεις να ενταχθούν ομαλά στο καθεστώς.

Παράλληλα, οι επιχειρήσεις οφείλουν να τηρούν τα όρια κύκλου εργασιών, να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις κοινοποίησης και δήλωσης, και να διεξάγουν προσεκτική ανάλυση ρίσκου για να αξιολογήσουν τη βιωσιμότητα της ένταξης. Η επιτυχής εφαρμογή της οδηγίας απαιτεί συνεργασία μεταξύ ΑΑΔΕ, επιχειρήσεων, και επαγγελματικών φορέων, με έμφαση στην απλούστευση και την ενημέρωση, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για την ελληνική οικονομία. 

Η εταιρεία μας, με το έμπειρο επιτελείο της και την πολυετή εμπειρία, θα βρίσκεται στο πλευρό των πελατών της, παρέχοντας εξατομικευμένη υποστήριξη για την ανάλυση του ρίσκου και την ορθή υπαγωγή της επιχείρησής τους στο ειδικό καθεστώς.