Εισαγωγή

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με την υπ’ αριθμό 2105/ 2018 απόφασή του, έκρινε ότι η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών είναι αναρμόδια να επιλύσει την διαφορά που προκύπτει εξαιτίας της απορριπτικής απόφασης μεταφοράς φορολογικής κατοικίας του αρμοδίου Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ. κατόπιν σχετικού αιτήματος από φορολογούμενο.

Πιο συγκεκριμένα, η απόφαση αυτή προέκυψε όταν φορολογούμενος υπέβαλλε στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. του, αίτημα μεταβολής της φορολογικής κατοικίας, προσκομίζοντας τα δικαιολογητικά που προβλέπονται στην παράγραφο 2 της Εγκυκλίου ΠΟΛ.1058/18.3.2015. Ο αρμόδιος Προϊστάμενος  της Δ.Ο.Υ. εγγράφως απέρριψε το συγκριμένο αίτημα και του υπέδειξε να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ), το οποίο και πραγματοποίησε ο φορολογούμενος. Στη συνέχεια, η ΔΕΔ απέρριψε την ενδικοφανή προσφυγή και ο φορολογούμενος άσκησε προσφυγή ουσίας ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης. Το τελευταίο παρέπεμψε την προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο και δικαίωσε τον φορολογούμενο με την προαναφερθείσα απόφαση του.

Κατόπιν αυτού, η ΑΑΔΕ δημοσίευσε την ΠΟΛ.1234/14-12-2018, με θέμα: «Άσκηση ενδίκου βοηθήματος σε περίπτωση απόρριψης αιτήματος μεταφοράς φορολογικής κατοικίας» με σκοπό την ενημέρωση των φορολογουμένων αλλά και των αρμόδιων ΔΟΥ για την ενιαία και ομοιόμορφη εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ.

Η ΠΟΛ 1234/14-12-2018

Το ΣτΕ με την προαναφερθείσα απόφαση του, έκρινε ότι η διαφορά μεταξύ φορολογουμένου και της αρμόδιας Δ.Ο.Υ είναι ακυρωτική, όταν αφορά αίτημα αλλαγής φορολογικής κατοικίας. Η απόφαση αυτή πηγάζει από το γεγονός ότι το αίτημα αλλαγής φορολογικής κατοικίας αποβλέπει στην τακτοποίηση της κατάστασής του ως φορολογουμένου και συνεπώς δεν σχετίζεται αναγκαίως με σχετική ατομική φορολογική του υποχρέωση, δηλαδή με την υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος για το παγκόσμιο εισόδημά του. Συνεπώς, σε τέτοια περίπτωση αιτήσεως ακυρώσεως, δεν προβλέπεται ενδικοφανής προσφυγή, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 63 του ΚΦΕ (ν.4174/2013) ενδικοφανής προσφυγή προβλέπεται ως προϋπόθεση για την άσκηση προσφυγής ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.

Κατόπιν τούτου, δεν προσβάλλεται η απόρριψη, είτε ρητή είτε σιωπηρή, από τη Φορολογική Διοίκηση του αιτήματος του φορολογουμένου για μεταφορά της φορολογικής του κατοικίας, με ενδικοαφανή προσφυγή, αλλά μόνο με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του ΣτΕ. Να σημειωθεί ότι η αίτηση ακυρώσεως ασκείται μόνο ενώπιον του ΣτΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 18/1989 και συγκεκριμένα ασκείται μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την επόμενη της κοινοποίησης της προσβαλλόμενης πράξης.

Η ΠΟΛ προβλέπει ρητά ότι οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ. θα πρέπει στις απορριπτικές τους αποφάσεις σχετικά με αιτήματα για μεταφορά της φορολογικής κατοικίας, να ενημερώνουν ότι η πράξη τους προσβάλλεται μόνο με αίτηση ακύρωσης ενώπιον του ΣτΕ.

Ωστόσο, διευκρινίζει ότι όλα τα παραπάνω αφορούν αποκλειστικά στην απόρριψη αιτήματος μεταφοράς φορολογικής κατοικίας. Δεν αφορούν περιπτώσεις εκείνες που προσβάλλεται πράξη προσδιορισμού φόρου. Στην συγκεκριμένη περίπτωση απαιτείται η άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής, δεδομένου ότι η πράξη προσδιορισμού του φόρου, προσβάλλεται με προσφυγή ενώπιον του αρμοδίου διοικητικού δικαστηρίου, σύμφωνα με τον ΚΦΕ.

Τέλος, η ΠΟΛ επισημαίνει ότι οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ θα πρέπει να προβαίνουν σε επαρκή έλεγχο του φακέλου που υποβάλλει ο φορολογούμενος για την αλλαγή φορολογικής του κατοικίας και να τον ενημερώνουν εγκαίρως για την απόφαση τους.

Συμπεράσματα

Η υπ’ αριθμό 2105/ 2018 απόφαση του ΣτΕ σε συνδυασμό με την ΠΟΛ 1234/14-12-2018 αλλάζει το τι ίσχυε μέχρι σήμερα σχετικά με τις απορριπτικές αποφάσεις στα αιτήματα μεταφοράς φορολογικής κατοικίας των φορολογουμένων. Πριν την έκδοση της παραπάνω εγκυκλίου, οι φορολογούμενοι, κατόπιν σχετικής υποδείξεως από τις Δ.Ο.Υ, ασκούσαν ενδικοφανή προσφυγή ώστε να προσβάλλουν απορριπτικές αποφάσεις στα αιτήματα τους. Πλέον όμως οι απορριπτικές αυτές αποφάσεις θα προσβάλλονται μόνο με αίτηση ακύρωσης ενώπιον του ΣτΕ. Έτσι, το ΣτΕ θα είναι πλέον το αρμόδιο όργανο που θα κρίνει την έκβαση των υποθέσεων αλλαγής φορολογικής κατοικίας σε περιπτώσεις απόρριψης από τις Δ.Ο.Υ.

Τέλος, σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι τόσο η απόφαση του ΣτΕ όσο και η ΠΟΛ 1234, καλούν τους αρμόδιους υπάλληλους και προϊσταμένους των Δ.Ο.Υ να προβαίνουν σε έλεγχο πληρότητας και επάρκειας των φακέλων που υποβάλλονται για την αλλαγή φορολογικής κατοικίας, όπως ορίζουν  οι ΠΟΛ.1142/31.5.2012, ΠΟΛ.1177/14.7.2014, ΠΟΛ.1069/23.3.2015 και ΠΟΛ.1201/2017.

Να σημειωθεί ότι η TaxExperts σε προγενέστερο άρθρο έχει αναφερθεί εκτενώς στο τι συμβαίνει στην πράξη όσον αφορά τις αιτήσεις αλλαγής φορολογικής κατοικίας και τις αποφάσεις των αρμόδιων Δ.Ο.Υ. Ακόμη, γίνεται πιο συγκεκριμένη αναφορά στο τι προβλέπει η απόφαση του ΣτΕ, καθώς και στις προεκτάσεις της απόφασης που μπορεί να δοθούν.