Εισαγωγή

Σύμφωνα με την Εγκύκλιο 1067, η οποία δημοσιεύθηκε στις 26.03.2015, επισημαίνονται οι κατηγορίες εκείνες των κατοίκων εξωτερικού που έχουν υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα  για τα εισοδήματα του έτους 2014 και έπειτα. Επίσης, διευκρινίζονται σημαντικά διαδικαστικά θέματα σχετικά με την πίστωση φόρου που έχει καταβληθεί στην αλλοδαπή, για τις περιπτώσεις φορολογουμένων που οφείλουν να δηλώνουν στην Ελλάδα το παγκόσμιο εισόδημά τους.

Υποχρέωση φορολογικής δήλωσης κατοίκων εξωτερικού (άρθρο 33 N. 4172/2013)

Οι κάτοικοι εξωτερικού υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα μόνον όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα από πηγές Ελλάδας. Αντιθέτως, ένας κάτοικος εξωτερικού που διαθέτει π.χ. δευτερεύουσα κατοικία/επιβατικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα ή προβαίνει σε αγορά ακινήτου/αυτοκινήτου στην Ελλάδα, εφόσον δεν αποκτά πραγματικό εισόδημα στη χώρα μας, δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. 

Γίνεται επίσης αναφορά στη μη εφαρμογή αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών προκειμένου για φυσικό πρόσωπο που έχει τη φορολογική κατοικία του στην αλλοδαπή, εφόσον δεν αποκτά εισόδημα στην Ελλάδα.

Τα ερωτήματα όμως που γεννιούνται στην συνέχεια είναι πολλαπλά, όπως:

• Τι συμβαίνει όταν ένας Κάτοικος Εξωτερικού αγοράζει σπίτι στην Ελλάδα ως δευτερεύουσα κατοικία;  Πως δικαιολογεί τα χρήματα που εισήγαγε στην Ελλάδα;  Χρησιμοποιεί τις φορολογικές δηλώσεις της χώρας στην οποία είναι μόνιμος κάτοικος ή απαλλάσσεται από οποιοδήποτε έλεγχο; 
• Αν η διαμονή του Κατοίκου Εξωτερικού είναι σε χώρα στην οποία δεν ισχύει το καθεστώς των Δηλώσεων Εισοδήματος π.χ. Αραβικά Εμιράτα, τι συμβαίνει;
• Μέχρι πόσες κατοικίες θεωρούνται δευτερεύουσες;  Αν πρόκειται για έγγαμο με ποσοστό ιδιοκτησίας σε περισσότερες από μία κατοικίες, τι συμβαίνει;

Θεωρούμε προφανές πως τα ερωτήματα αυτά θα απαντηθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα από σχετικές διευκρινιστικές εγκυκλίους, δεδομένου ότι τίθεται σε εφαρμογή ένα πιο «στενό νομικό πλαίσιο» για όλους όσους διαβιούν στην αλλοδαπή, το οποίο και σε συνδυασμό με την πολυαναμενόμενη «Περαίωση[1]» δημιουργούν μία καινούργια βάση υποχρεώσεων για τους κατοίκους εξωτερικού.

Πίστωση φόρου αλλοδαπής (άρθρο 9 του ν. 4172/2013)

Με τις εν λόγω διατάξεις, καθορίζεται ο τρόπος αποφυγής της διπλής φορολογίας, στην περίπτωση που φορολογικός κάτοικος Ελλάδας αποκτά εισόδημα στην αλλοδαπή, μέσω της διαδικασίας πίστωσης φόρου. Δηλαδή, ο καταβλητέος φόρος μειώνεται κατά το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή, αλλά δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα.

Η καταβολή του ποσού του φόρου στην αλλοδαπή αποδεικνύεται με τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα, (σύμφωνα με το άρθρο 16 Ν.4174/2013, και την   ΠΟΛ.1026/22.1.2014), τα οποία είναι:

• Για τις χώρες με τις οποίες υπάρχει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (Σ.Α.Δ.Φ.), βεβαίωση της αρμόδιας φορολογικής αρχής, από την οποία να προκύπτει ο φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή.
• Για τις λοιπές χώρες, με τις οποίες δεν υφίσταται Σ.Α.Δ.Φ, βεβαίωση της αρμόδιας φορολογικής αρχής ή Ορκωτού Ελεγκτή.
• Σε περίπτωση παρακράτησης φόρου από νομικό ή φυσικό πρόσωπο, απαιτείται βεβαίωση από το πρόσωπο αυτό, θεωρημένη από την αρμόδια φορολογική αρχή, ή βεβαίωση Ορκωτού Ελεγκτή.

Στην περίπτωση που ο φόρος αλλοδαπής έχει καταβληθεί σε άλλο νόμισμα πέραν του ευρώ, λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία ευρώ και ξένου νομίσματος την ημερομηνία καταβολής του φόρου στην αλλοδαπή, η οποία αναγράφεται στη σχετική βεβαίωση της αρμόδιας φορολογικής αρχής ή Ορκωτού Ελεγκτή.

Επίλογος

Η συγκεκριμένη εγκύκλιος διασαφηνίζει σημαντικά ζητήματα τα οποία εκκρεμούσαν, αναφορικά με τη φορολογική μεταχείριση των κατοίκων εξωτερικού. Παρόλα αυτά, η μη υποχρέωση υποβολής δήλωσης σε περίπτωση αγοράς ακίνητης περιουσίας από κάτοικο εξωτερικού, αποτελεί μία μη συνήθη πρακτική στα πλαίσια της ελληνικής φορολογικής νομοθεσίας, η οποία έχει υιοθετήσει την έννοια των τεκμηρίων και του πόθεν έσχες.

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται η άμεση προσαρμογή τόσο των φορολογουμένων όσο και των φοροτεχνικών που τους υποστηρίζουν, για την ορθή εφαρμογή του νέου πλαισίου.