ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή της ΠΟΛ 1160/22-7-2011 (ΦΕΚ 1778/Β/5-8-2011) Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών με θέμα Εκκαθάριση του υποσυστήματος Μητρώου TAXIS από τους ανενεργούς Αριθμούς Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.)

Σε συνέχεια της ΠΟΛ.1160/22.7.2011 (ΦΕΚ 1778/Β75-8-2011) Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών, η ισχύς της οποίας αρχίζει από 1/9/2011 με την οποία καθορίζεται διαδικασία εκκαθάρισης του υποσυστήματος Μητρώου TAXIS από τους Αριθμούς Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) επιτηδευματιών, φυσικών και μη φυσικών προσώπων, που εμπίπτουν στην παρ. 1 του άρθρου 1 της εν λόγω απόφασης, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες και διευκρινίσεις για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή της.

Η τήρηση, κατά κύριο λόγο, ενός αξιόπιστου Μητρώου φορολογουμένων στη βάση δεδομένων του TAXIS, είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την αποτελεσματικότητα του ελεγκτικού μηχανισμού του Υπουργείου Οικονομικών - στην προσπάθειά του για την περιστολή της φοροδιαφυγής και τη βελτίωση του εισπρακτικού μηχανισμού - όσο και για την άντληση ασφαλών συμπερασμάτων ως προς τη λειτουργία και την τήρηση των υποχρεώσεων των φορολογουμένων.

Στα πλαίσια αυτά, έχουν εκδοθεί σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις για την υποχρεωτική χορήγηση Α.Φ.Μ. και τις διαδικασίες απόδοσής του καθώς και για τις διαδικασίες και τα δικαιολογητικά κατά την υποβολή δηλώσεων έναρξης, μεταβολής και διακοπής εργασιών.

Κατά τη μετάπτωση όμως των στοιχείων των φορολογουμένων από το προηγούμενο μηχανογραφικό σύστημα του ΚΕ.Π.Υ.Ο. στο σύστημα TAXIS, εμφανίστηκαν επιχειρήσεις (φυσικά και μη φυσικά πρόσωπα) των οποίων ορισμένα στοιχεία είτε δεν αποτυπώνονταν στη μηχανογραφική τους εικόνα είτε ήταν λανθασμένα.

Προκειμένου να απεικονιστούν τα πλήρη στοιχεία τους στο υποσύστημα Μητρώου, είχαν δοθεί οδηγίες στις Δ.Ο.Υ., ώστε οι φορολογούμενοι - με την πρώτη τους συναλλαγή - να υποβάλλουν τις σχετικές δηλώσεις, ούτως ώστε η μηχανογραφική τους εικόνα να εμφανίζει τα πλήρη στοιχεία τους.

Πολλές επιχειρήσεις ανταποκρίθηκαν στην υποχρέωση αυτή, παραμένουν όμως αρκετές, που δεν υπέβαλαν ποτέ τις σχετικές δηλώσεις, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ακόμα και σήμερα στο μηχανογραφικό σύστημα, με στοιχεία μετάπτωσης.

Επίσης, δεν έχει ενημερωθεί η εικόνα πολλών επιχειρήσεων καθόσον, οι ίδιοι οι φορολογούμενοι ουδέποτε προσήλθαν στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ., προκειμένου να δηλώσουν είτε μεταβολές που πραγματοποίησαν π.χ. αλλαγή έδρας, μελών ή εταίρων, νομίμων εκπροσώπων κ.λπ. όπως είχαν υποχρέωση από τις ισχύουσες διατάξεις είτε την οριστική παύση των εργασιών τους με την υποβολή των σχετικών δηλώσεων.

Παράλληλα, από ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί σε επιχειρήσεις από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, έχει διαπιστωθεί ότι, πολλές από αυτές ή δεν έχουν υποβάλλει δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και Φ.Π.Α. ή ότι δεν υφίσταται οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης ή ότι έχουν δηλωθεί ψευδή ή ανακριβή στοιχεία προκειμένου να τους χορηγηθεί Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.).

Επειδή η βάση δεδομένων του υποσυστήματος Μητρώου πρέπει να είναι έγκυρη και αξιόπιστη, από 1/9/2011 θα αναστέλλεται η χρήση του Α.Φ.Μ. επιτηδευματιών φυσικών και μη φυσικών προσώπων μετά το χαρακτηρισμό του και την καταχώρισή του ως ανενεργού, με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 1 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011 (ΦΕΚ 1778/Β/5-8-2011) Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών.

Επισημαίνουμε ότι, η διαδικασία εκκαθάρισης θα πραγματοποιηθεί αρχικά, σε ΜΗ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ.

Διαδικασία καταχώρισης Α.Φ.Μ ως ανενεργού από τη Γ.Γ.Π.Σ.

Κατά την πρώτη εφαρμογή, δε θα αποσταλούν προσκλήσεις, κατ' εξαίρεση των οριζομένων στην παρ. 1 του άρθρου 1 της ανωτέρω Α.Υ.Ο., στις επιχειρήσεις που από την έρευνα στο μηχανογραφικό αρχείο, προκύψει ότι, δεν παρουσιάζουν κίνηση σε κανένα υποσύστημα του TAXIS από την έναρξη λειτουργίας του Ο.Π.Σ.Φ. TAXIS (1998) μέχρι σήμερα. Ο Α.Φ.Μ. των επιχειρήσεων αυτών θα καταστεί άμεσα ανενεργός από τη Γ.Γ.Π.Σ..

Στις επιχειρήσεις που παρουσιάζουν κίνηση σε κάποιο υποσύστημα, θα αποσταλεί πρόσκληση από τη Γ.Γ.Π.Σ., με την οποία θα καλούνται να προσέλθουν στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., εντός μηνός, να τακτοποιήσουν τις εκκρεμότητές τους. Μετά την παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας, εάν δεν ανταποκριθούν, ο Α.Φ.Μ. τους θα καθίσταται ανενεργός.

Διαδικασία καταχώρισης Α.Φ.Μ. ως ανενεργού από τη Δ.Ο.Υ.

Τη δυνατότητα χαρακτηρισμού ενός Α.Φ.Μ. ως ανενεργού και την καταχώρισή του οίκοθεν στο Υποσύστημα Μητρώου θα έχει και η αρμόδια Δ.Ο.Υ., εφόσον μετά από έλεγχο διαπιστώσει ότι, η επιχείρηση εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 1 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011 (ΦΕΚ 1778/Β/5-8-2011) Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών.

Της καταχώρισης του Α.Φ.Μ. ως ανενεργού, θα προηγείται πρόσκληση, ως τα συνημμένα υποδείγματα, η οποία θα αποστέλλεται στην έδρα του επιτηδευματία καθώς και στη διεύθυνση του νομίμου εκπροσώπου ή μέλους στη περίπτωση επιτηδευματία μη φυσικού προσώπου, με την οποία θα καλείται να τακτοποιήσει εντός μηνός, τις εκκρεμότητές του.

Σε κάθε περίπτωση που ο Α.Φ.Μ. επιτηδευματία καταστεί ανενεργός, υπόκειται από την καταχώρισή του στους περιορισμούς που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 1 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011 Α.Υ.Ο.. Η καταχώρηση αυτή του Α.Φ.Μ δεν εμποδίζει:

- τη βεβαίωση νέων οφειλών,
- την είσπραξη όλων των οφειλών (βεβαιωμένων σε ρύθμιση ή μη, με συμψηφισμό, γραμμάτια συμψηφισμού κ.λπ),
- τη διαγραφή οφειλών,
- τη λήψη μέτρων διασφάλισης και είσπραξης οφειλών και
- τη χειρόγραφη υποβολή οποιασδήποτε φορολογικής δήλωσης και καταχώρησή τους στο μηχανογραφικό σύστημα της Δ.Ο.Υ.

Ενεργοποίηση Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) από τη Δ.Ο.Υ.

Η καταχώρηση του Α.Φ.Μ. ως ανενεργού αναστέλλει τη χρήση του, με δυνατότητα ενεργοποίησής του, εφόσον εκλείψουν οι λόγοι για τους οποίους χαρακτηρίστηκε ανενεργός.

Η ενεργοποίησή του γίνεται οίκοθεν από το τμήμα Μητρώου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., κατόπιν σχετικής έκθεσης ελέγχου η οποία αρχειοθετείται στο έντυπο αρχείο του τμήματος.

Απενεργοποίηση Α.Φ.Μ. από το Ηλεκτρονικό Σύστημα VIES (ενδοκοινοτικές συναλλαγές)

Επιπρόσθετα, η Γ.Γ.Π.Σ. απενεργοποιεί από το Ηλεκτρονικό σύστημα VIES τους Α.Φ.Μ. των υποκείμενων στο Φ.Π.Α. προσώπων τα οποία έχουν υποβάλει, δήλωση μεταβολής εργασιών που αφορά στη διακοπή άσκησης ενδοκοινοτικών συναλλαγών (ενδοκοινοτικές παραδόσεις και αποκτήσεις αγαθών - ενδοκοινοτικές παροχές υπηρεσιών και ενδοκοινοτικές λήψεις υπηρεσιών), καθώς και στην περίπτωση δήλωσης αδράνειας ή πτώχευσης.

Στην ανωτέρω περίπτωση ημερομηνία απενεργοποίησης του Α.Φ.Μ. στο ηλεκτρονικό σύστημα VIES, είναι η ημερομηνία μεταβολής που αφορά στη διακοπή άσκησης ενδοκοινοτικών συναλλαγών. Όταν με την υποβολή της ανωτέρω δήλωσης, δηλώνεται ημερομηνία μεταβολής προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, η αρμόδια Δ.Ο.Υ. οφείλει να ελέγξει, μέσω του συστήματος VIES, εάν έχουν δηλωθεί προς το συγκεκριμένο Α.Φ.Μ. ενδοκοινοτικές παραδόσεις από επιχειρήσεις άλλων Κ.Μ. κατά το χρονικό αυτό διάστημα (σχετ. η 1030160/650/Δ.Μ./ΠΟΛ.1068/19.3.2001 εγκύκλιος).

Η απενεργοποίηση από το Ηλεκτρονικό Σύστημα VIES του ΑΦΜ λόγω μη υποβολής ούτε δηλώσεων ΦΠΑ, ούτε Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων (σωρευτικά), η οποία προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011, γίνεται αυτόματα από τη Γ.Γ.Π.Σ. Η ημερομηνία απενεργοποίησης του ΑΦΜ στις περιπτώσεις αυτές είναι η επόμενη ημέρα μετά την εκπνοή της καταληκτικής προθεσμίας που ίσχυε για την υποβολή της πρώτης δήλωσης ή του πίνακα που δεν υποβλήθηκε.

Η απενεργοποίηση του ΑΦΜ από το σύστημα VIES σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011, γίνεται στις περιπτώσεις που από έλεγχο ή αυτοψία της αρμόδιας φορολογικής αρχής προκύπτει ότι δεν υφίσταται οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης. Ειδικά, θεωρείται ότι δεν υφίσταται η οικονομική δραστηριότητα στις περιπτώσεις όπου, σύμφωνα με έκθεση αυτοψίας της αρμόδιας φορολογικής αρχής, είτε δε βρέθηκαν εγκαταστάσεις της επιχείρησης στη δηλωθείσα διεύθυνση είτε δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί εκπρόσωπος της επιχείρησης (σχετ. ΠΟΛ.1128/1.9.2010 Α.Υ.Ο.).

Η ημερομηνία απενεργοποίησης του ΑΦΜ από το σύστημα VIES λόγω μη άσκησης οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ, ανάλογα με τα αποτελέσματα του ελέγχου / αυτοψίας της αρμόδιας φορολογικής αρχής.

Η απενεργοποίηση του ΑΦΜ από το σύστημα VIES, λόγω δήλωσης ψευδών ή ανακριβών στοιχείων, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011, προκύπτει μετά από έλεγχο / αυτοψία της αρμόδιας φορολογικής αρχής.

Τα ανακριβή ή ψευδή στοιχεία μπορεί να αφορούν τη διεύθυνση, δραστηριότητα, φορολογικό καθεστώς, ατομικά στοιχεία διευθυντή / μελών της επιχείρησης κλπ και αποτελούν λόγο απενεργοποίησης του ΑΦΜ μόνο στην περίπτωση που δηλώθηκαν εσκεμμένα ψευδώς, προκειμένου να χορηγηθεί ΑΦΜ και να ενταχθεί ο φορολογούμενος στο σύστημα VIES.

Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις απενεργοποίησης του ΑΦΜ από το σύστημα VIES, θα είναι διακριτή η αιτία απενεργοποίησής του.

Επισημαίνεται ότι, ο ΑΦΜ που απενεργοποιήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1160/22.7.2011 εμφανίζεται στο σύστημα VIES με ημερομηνία απενεργοποίησης (διακοπής) και ενημερώνεται αντίστοιχα το ιστορικό μητρώο VIES.

Από την ημερομηνία απενεργοποίησης του ΑΦΜ από το σύστημα VIES για οποιονδήποτε από τους ανωτέρω λόγους, δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ και Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων.

Η ανάκτηση του απενεργοποιημένου ΑΦΜ από το σύστημα VIES είναι δυνατή με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

Στις περιπτώσεις απενεργοποίησης του ΑΦΜ από το σύστημα VIES, λόγω μη υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ και Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων, η ανάκτηση του ΑΦΜ στο σύστημα VIES γίνεται στο τμήμα Μητρώου της Δ.Ο.Υ., με υποβολή δήλωσης, με την προϋπόθεση ότι ο φορολογούμενος προσήλθε και υπέβαλε χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ., τις δηλώσεις και τους πίνακες που δεν είχαν υποβληθεί, οι οποίες δηλώσεις και πίνακες καταχωρήθηκαν στο μηχανογραφικό σύστημα.

Στις περιπτώσεις αυτές, η ημερομηνία ανάκτησης του ΑΦΜ μπορεί να ανατρέχει στο χρόνο απενεργοποίησης του ΑΦΜ, με την προϋπόθεση ότι έχουν εκπληρωθεί οι φορολογικές υποχρεώσεις (υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ και Ανακεφαλαιωτικών Πινάκων) για το μεσολαβήσαν χρονικό διάστημα.

Στις περιπτώσεις απενεργοποίησης ΑΦΜ από το σύστημα VIES, λόγω μη άσκησης οικονομικής δραστηριότητας ή δήλωσης ψευδών ή ανακριβών στοιχείων, η ανάκτηση του ΑΦΜ στο σύστημα VIES γίνεται με την άρση των λόγων που προκάλεσαν την απενεργοποίηση (π.χ. διόρθωση ανακριβών στοιχείων, άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, εμφάνιση εκπροσώπου της επιχείρησης) και την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων του επιτηδευματία.

Στις περιπτώσεις αυτές, η ημερομηνία ανάκτησης του ΑΦΜ/ΦΠΑ στο σύστημα VIES μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ, ανάλογα με τα αποτελέσματα του ελέγχου.

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ   
Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ   

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ