ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 34 του πρόσφατα ψηφισθέντος νόμου 3996/2011

Με τις διατάξεις του άρθρου 34 του νόμου 3996/2011, επανοριοθετούνται οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων ( ΕΚΑΣ) από το τρέχον έτος και εφεξής, ούτως ώστε να επιτευχθεί η δικαιότερη και ορθολογικότερη καταβολή του επιδόματος . Ο χαρακτήρας του εν λόγω επιδόματος, για το οποίο δεν καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές, για πρώτη φορά αποσαφηνίζεται και νομοθετικά και ορίζεται ως μία ειδική μη ανταποδοτικού τύπου παροχή , ( παρ. 10 της κοινοποιούμενης διάταξης ), η οποία δεν εξάγεται και προϋπόθεση για την καταβολή της αποτελεί η μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα.

Για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων , με τις οποίες αντικαθίσταται το άρθρο 20 του ν. 2434/1996 , όπως ισχύει, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες :

Παρ.1

Δικαιούχα πρόσωπα είναι:
Οι δικαιούχοι σύνταξης γήρατος- αναπηρίας- θανάτου- των οργανισμών κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης - πλην ΟΓΑ- και του NAT, εφόσον - πέραν της μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα - πληρούν αθροιστικά και τις εξής προϋποθέσεις ορίου ηλικίας και εισοδηματικών κριτηρίων :
Α) έχουν συμπληρώσει την 1/1/2011 το 60° έτος της ηλικίας- προκειμένου για συνταξιούχους γήρατος και θανάτου . Δεν απαιτείται η συμπλήρωση του ανωτέρω ορίου
ηλικίας στις περιπτώσεις συνταξιούχων λόγω αναπηρίας και παιδιών που λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου του γονέα τους
Β) έχουν συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημα από συντάξεις ( κύριες, επικουρικές και βοηθήματα), μισθούς , ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα έως και 8.472,09 ευρώ
Από το ανωτέρω εισόδημα, σύμφωνα με τη ρητή περιοριστική διατύπωση των κοινοποιούμένων διατάξεων, αφαιρούνται μόνο τα ποσά που αντιστοιγούν :
στη σύνταξη αναπήρων και θυμάτων πολεμικής περιόδου κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας
στην ισόβια σύνταξη που χορηγείται σε πολύτεκνες μητέρες βάσει του άρθρου 63 του ν. 1892/90, όπως ισχύει και
στα προνοιακά βοηθήματα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Κατά συνέπεια , ισχύουν όλες οι προηγούμενες οδηγίες που έχουν δοθεί σχετικά και συνυπολογίζονται στο κριτήριο αυτό το επίδομα απόλυτης αναπηρίας, το επίδομα παραπληγίας-τετραπληγίας, το καθαρό ποσό από μισθούς και συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης, τα ποσά στρατιωτικής σύνταξης που χορηγούνται σε αναπήρους ειρηνικής περιόδου .
Γ) έχουν συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο καθώς και απαλλασσόμενο ή Φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα που ανέρ/εται έως τα 9.884,11 ευρά.
Δ) έχουν συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο καθώς και απαλλασσόμενο ή Φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα που ανέρχεται έως τα 15.380,90 ευρώ.
Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω στοιχεία Γ και Δ το στοιχείο που προστίθεται στη νέα διάταξη είναι ο συνυπολογισμός στα εισοδηματικά αυτά κριτήρια του απαλλασσόμενου ή φορολογούμενου με ειδικό τρόπο εισοδήματος . Διευκρινίζουμε στο σημείο αυτό ότι από τα εισοδηματικά κριτήρια Γ, Α αφαιρούνται μόνο τα ποσά που αντιστοιγούν :
στη σύνταξη αναπήρων και θυμάτων πολεμικής περιόδου κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας
στη σύνταξη και τυχόν επιδόματα που χορηγούνται σε πολύτεκνες μητέρες
στα προνοιακά βοηθήματα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Για τον έλεγχο της πλήρωσης των ανωτέρω εισοδηματικών κριτηρίων λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα που δηλώθηκαν με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του προηγούμενου οικονομικού έτους, δηλαδή προκειμένου για το τρέχον έτος εξετάζεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος του 2010 ( περιλαμβάνει εισοδήματα αποκτηθέντα το 2009).
Ε) Το συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης που καταβάλλεται στον συνταξιούχο κατά το μήνα έναρξης ισχύος των κοινοποιούμενων διατάξεων- στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα πάσης φύσεως επιδόματα - εκτός
από τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και Επιδόματος Αδείας - δεν υπερβαίνει το ποσό των 850,00 ευρώ.
Προκειμένου για όσους συνταξιοδοτούνται μετά την έναρξη ισχύος των κοινοποιούμένων διατάξεων, για τη διαπίστωση της υπέρβασης ή όχι του ανωτέρω ορίου της μηνιαίας σύνταξης ( δηλαδή των 850,00 ευρώ) λαμβάνονται υπόψη τα ακαθάριστα ποσά κύριας και επικουρικής σύνταξης του πρώτου πλήρους μήνα συνταξιοδότησης.

Παρ.2

Με τις διατάξεις της παραγράφου αυτής διευκρινίζεται ότι το ΕΚΑΣ χορηγείται και στους συνταξιοδοτούμενους μετά την 1.1.2011, εφόσον πληρούν αθροιστικά όλες τις προϋποθέσεις που αναλύθηκαν στην παρ. 1 .
Για τους δικαιούχους σύνταξης γήρατος και θανάτου που συμπληρώνουν τα εισοδηματικά κριτήρια της παρ.1 , αλλά δεν έχουν συμπληρώσει το 60° έτος την 1.1.2011 , το ΕΚΑΣ καταβάλλεται από την 1η του επόμενου μήνα από εκείνον εντός του οποίου συμπλήρωσαν το 60° έτος .
Παρ.3 : Ποσό επιδόματος
α) Για συνολικά ποσά εισοδήματος από συντάξεις (κύριες και επικουρικές), μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα και μέχρι επτά χιλιάδες επτακόσια δεκαπέντε ευρώ και εξήντα πέντε λεπτά (7.715,65 ευρώ), καταβάλλεται επίδομα ύψους διακοσίων τριάντα ευρώ (.230,00 ευρώ) κατά μήνα.
β) Για συνολικά ποσά εισοδήματος από επτά χιλιάδες επτακόσια δεκαπέντε ευρώ και εξήντα έξι (7.715,66 ευρώ) μέχρι του ποσού των οκτώ χιλιάδων τετρακοσίων εβδομήντα δύο ευρώ και εννέα λεπτών (8.472,09 ευρώ), καταβάλλεται ποσό μηνιαίου επιδόματος (Ε.Κ.Α.Σ.) σύμφωνα με τα παρακάτω:
ΠΟΣΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ    ΠΟΣΟ Ε.Κ.Α.Σ.
Από 7.715,66 μέχρι 8.018,26 ευρώ    172,50 ευρώ
Από 8.018,27μέχρι 8.219,93 ευρώ    115,00 ευρώ
Από 8.219,94 μέχρι 8.472,09 ευρώ    57,50 ευρώ

Τα παραπάνω ποσά επιδόματος χορηγούνται σε όσους συνταξιούχους γήρατος και αναπηρίας λαμβάνουν πλήρη σύνταξη.
Σε όσα από τα ανωτέρω πρόσωπα λαμβάνουν σύνταξη μειωμένη ( δηλαδή είτε έγουν συνταξιοδοτηθεί σε όριο ηλικίας μικρότερο του πλήρους ή με ποσοστό αναπηρίας μικρότερο εκείνου που προβλέπεται για γορήγηση ολόκληρης της σύνταξης) , το δικαιούμενο ΕΚΑΣ ισούται με 2/3 των ανωτέρω πλήρων ποσών ΕΚΑΣ.
Εφιστούμε την προσοχή σας στο σημείο αυτό ότι σε περίπτωση συνταξιούχων αναπηρίας , η οποιαδήποτε μεταβολή στο ποσοστό αναπηρίας εντός του ιδίου ημερολογιακού έτους στο οποίο καταβάλλεται το ΕΚΑΣ δεν επιφέρει μεταβολή στο ποσό του επιδόματος .
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι εάν ένας συνταξιούχος αναπηρίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με ποσοστό 80% - δικαιούχος ΕΚΑΣ για το τρέχον έτος - επανακριθεί από τις Υγειονομικές Επιτροπές τον Οκτώβριο του 2011 με ποσοστό αναπηρίας 67%- θα εξακολουθήσει να λαμβάνει πλήρες ποσό ΕΚΑΣ, καθ' όλο το τρέχον έτος και η μείωση κατά το 1/3 του δικαιούμενου ποσού θα χωρήσει για το τυχόν δικαιούμενο ΕΚΑΣ του 2012.
Στην περίπτωση συνδικαιούχων σύνταξης θανάτου - δικαιούχων του ΕΚΑΣ, το ποσό του επιδόματος επιμερίζεται στους συνδικαιούχους κατά τα ίδια ποσοστά επιμερισμού της σύνταξης που προβλέπονται από τη νομοθεσία του κάθε ασφαλιστικού φορέα .
Στο σημείο αυτό εφιστούμε την προσοχή σας στην ρύθμιση της παρ.2 α-γ του κοινοποιούμενου άρθρου . Με την παράγραφο αυτή χορηγείται για πρώτη φορά ΕΚΑΣ ύψους 30€ κατά μήνα με ειδικά εισοδηματικά κριτήρια .
Το συγκεκριμένο ποσό ΕΚΑΣ , το οποίο χορηγείται από τον επόμενο μήνα της δημοσίευσης του νόμου χορηγείται στους δικαιούχους σύνταξης γήρατος- αναπηρίας και θανάτου των φορέων κύριας ασφάλισης ( πλην ΟΓΑ) και του NAT που πληρούν αθροιστικά :
Α) τις προϋποθέσεις της μόνιμης διαμονής στη χώρα και του ηλικιακού ορίου των 60 ετών ( προκειμένου για τους συνταξιούχους γήρατος και θανάτου) , όπως αναλύονται στην παράγραφο 1 , και
Β) Τα παρακάτω εισοδηματικά κριτήρια :
αα) Το συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημά τους από συντάξεις ( κύριες , επικουρικές και βοηθήματα), μισθούς , ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα κυμαίνεται από 8.472,10 € μέχρι 9.200,00 € .
Από το ανωτέρω εισόδημα, σύμφωνα με τη ρητή περιοριστική διατύπωση των κοινοποιούμένων διατάξεων,αφαιρούνται μόνο τα ποσά που αντιστοι/ούν :
στη σύνταξη αναπήρων και θυμάτων πολεμικής περιόδου κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας
στην ισόβια σύνταξη που χορηγείται σε πολύτεκνες μητέρες βάσει του άρθρου 63 του ν. 1892/90, όπως ισχύει και
στα προνοιακά βοηθήματα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
ββ) το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο καθώς και απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.884,11 ευρώ.
γγ) το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 13.500, 00 € , και
Γ) το συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης που καταβάλλεται στον συνταξιούχο κατά το μήνα έναρξης ισχύος της κοινοποιούμενης διάταξης - στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα πάσης φύσεως επιδόματα, πλην των επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και Επιδόματος Αδείας - δεν υπερβαίνει το ποσό των 850,00 ευρώ.
Προκειμένου για όσους συνταξιοδοτούνται μετά την έναρξη ισχύος των κοινοποιούμένων διατάξεων, για τη διαπίστωση της υπέρβασης ή όχι του ανωτέρω ορίου της μηνιαίας σύνταξης ( δηλαδή των 850,00 ευρώ) λαμβάνονται υπόψη τα ακαθάριστα ποσά κύριας και επικουρικής σύνταξης του πρώτου πλήρους μήνα συνταξιοδότησης.
Το ποσό των 30 ευρώ μειώνεται κατά το 1/3 σε περίπτωση συνταξιούχων με μειωμένη σύνταξη γήρατος και αναπηρίας , όπως αναφέρεται αναλυτικά στην παράγραφο 1 της παρούσας εγκυκλίου .
Για τον έλεγχο της πλήρωσης των εισοδηματικών κριτηρίων λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα που δηλώθηκαν με τη δήλωση φορολογίας του προηγούμενου οικονομικού έτους . Προκειμένου δηλαδή για το τρέχον έτος (2011) θα εξετασθεί η δήλωση φορολογίας εισοδήματος του 2010 ( που αφορά εισοδήματα που αποκτήθηκν το 2009).
Και για τις δύο κατηγορίες δικαιούχων ΕΚΑΣ δηλαδή τόσο για εκείνους στους οποίους αναφέρεται η παρ.1 του άρθρου 20 του ν. 2434/1996, όπως αντικαταστάθηκε με τις κοινοποιούμενες διατάξεις όσο και για τους δικαιούχους της παρ. 2 α-γ του αρ. 34 ( δηλαδή με τα ειδικά εισοδηματικά κριτήρια - δικαιούχοι ΕΚΑΣ ύψους 30 ευρώ) εφαρμόζονται τα ακόλουθα :
1) Τρόπος αναπροσαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων (παρ.5):
Τα εισοδηματικά κριτήρια που αναφέρονται στην παρ.1 του άρθρου 20 του ν.2434/96, όπως αντικαθίσταται με τις κοινοποιούμενες διατάξεις όσο και τα εισοδηματικά κριτήρια της παρ.2 μπορούν να αναπροσαρμόζονται από 1.1.2012 και σε ετήσια βάση με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Ανάπτυξης , Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας.
Ο τρόπος αναπροσαρμογής ορίζεται ρητά στην ίδια την κοινοποιούμενη διάταξη . Με την απόφαση μπορούν να αναπροσαρμόζονται και τα ποσά του ΕΚΑΣ για τις από 1.1.2012 και εφεξής χρονικές περιόδους με βάση την εξέλιξη του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του έτους αναπροσαρμογής.
Τα ποσά του ΕΚΑΣ, όπως άλλωστε συνέβαινε και με τις προϊσχύουσες διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 2434/1996 δεν λαμβάνονται υπόψη κατά την εξέταση πλήρωσης των εισοδηματικών κριτηρίων , όπως αυτά διαμορφώνονται κάθε φορά.
2)    Χορήγηση του ΕΚΑΣ από μία και μόνη πηγή (παρ.6)
Το ΕΚΑΣ χορηγείται από ένα μόνο φορέα κύριας Ασφάλισης ή το Δημόσιο ή το NAT. Έτσι σε περίπτωση συνταξιούχου που λαμβάνει σύνταξη από περισσότερους του ενός φορείς κύριας ασφάλισης , το δημόσιο ή το NAT, το ΕΚΑΣ χορηγείται από ένα μόνο φορέα τον οποίο επιλεγεί ο ίδιος ο συνταξιούχος .
Σε περίπτωση υποβολής ανακριβούς δήλωσης εκ μέρους του συνταξιούχου είτε για το φορέα καταβολής του επιδόματος είτε για τα εισοδηματικά στοιχεία καθώς σε περίπτωση πολλαπλής είσπραξης του επιδόματος , τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά παρακρατούνται στο διπλάσιο από το ποσό της κύριας σύνταξης σε έξι μηνιαίες δόσεις με απόφαση του αρμοδίου οργάνου .
3)    Χρόνος ελέγχου των εισοδηματικών κριτηρίων (παρ.6)
Η εξέταση της πλήρωσης των εισοδηματικών κριτηρίων για τη χορήγηση του ΕΚΑΣ για κάθε έτος γίνεται το αργότερο μέχρι την 30η Απριλίου του αντίστοιχου έτους . Σύμφωνα με τη ρητή νομοθετική πρόβλεψη παύει από την 1η Μαΐου κάθε έτους η καταβολή του ΕΚΑΣ σε πρόσωπα μη δικαιούχα του επιδόματος.
Τέλος επισημαίνουμε ότι το ποσό του ΕΚΑΣ ( παρ.8) δεν υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές υπέρ Κλάδου Ασθένειας, ούτε στην Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων.
Κατόπιν των ανωτέρω παρακαλούμε για τις άμεσες ενέργειες σας για την υλοποίηση των ανωτέρω διατάξεων. Για οποιοδήποτε ερώτημα ανακύψει ως προς την εφαρμογή των κοινοποιούμενων διατάξεων θα πρέπει να απευθύνεσθε στην καθ' ύλη αρμόδια διεύθυνση της ΓΓΚΑ , η οποία εποπτεύει τον κάθε ασφαλιστικό φορέα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γ. ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗΣ