ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΡ. 9
 

ΘΕΜΑ : «Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος των εργαζομένων που υπήχθησαν για πρώτη φορά στην ασφάλιση από 1/1/1993 και μετά. Υπολογισμός ποσού σύνταξης».

Σας παρέχουμε οδηγίες για την εφαρμογή των κοινοποιούμενων διατάξεων του άρθρου 24 του Ν. 2084/1992, των άρθρων 29 και 30 του ιδίου Νόμου (όπως ισχύουν μετά τη διάταξη του άρθρου 3 του Ν.3029/2002) του άρθρου 5 του Ν. 3232/2004 (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 61 του Ν. 3518/2006) και των άρθρων 144 & 145 του Ν. 3655/2008, με τις οποίες καθιερώνονται πλέον ενιαία όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για άνδρες και γυναίκες, ασφαλισμένους από 1/1/1993 και εξής.

Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΛΟΓΩ ΓΗΡΑΤΟΣ

1. ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ

(άρθρο 24 του Ν. 2084/1992, άρθρο 3 του Ν. 3029/2002, άρθρο 5 του Ν. 3232/2004 και άρθρα 140 & 144 του Ν. 3655/2008)
α. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 του Ν.2084/1992, οι ασφαλισμένοι (άνδρες- γυναίκες), που έχουν πραγματοποιήσει 4500 ημέρες στη μεικτή ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους, δικαιούνται πλήρη σύνταξη.

β. Οι ασφαλισμένες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ –μητέρες ανηλίκων ή ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων- που έχουν πραγματοποιήσει 6000 ημέρες ασφάλισης δικαιούνται, σύμφωνα με την παρ.6 του ως άνω άρθρου και Νόμου, πλήρη σύνταξη εφόσον έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους.

γ. Στην περίπτωση μητέρων τριών τέκνων και άνω που έχουν πραγματοποιήσει 6000 ημέρες ασφάλισης, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 24 παρ.7 του Ν.2084/1992, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των 65 ετών μειώνεται κατά τρία έτη για κάθε παιδί, με κατώτατο όριο συνταξιοδότησης το 50ο έτος, ενώ από 1/1/2013, σύμφωνα με το άρθρο 144 παρ. 7 εδ. Β του Ν. 3655/2008, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των 65 ετών μειώνεται κατά δύο έτη για κάθε παιδί, με κατώτατο όριο συνταξιοδότησης το 55ο έτος.

δ. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρ. 3 του Ν. 3029/2002 παρέχεται για πρώτη φορά και στους από 1.1.1993 ασφαλισμένους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ η δυνατότητα συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας με τη συμπλήρωση 37 ετών υποχρεωτικής ασφάλισης ή 11100 ημερών εργασίας. Για την συμπλήρωση των απαιτούμενων χρονικών προϋποθέσεων λαμβάνονται υπόψη οι χρόνοι που λαμβάνονται για την συνταξιοδότηση με τις διατάξεις της 37ετίας των «παλαιών» ασφαλισμένων, όπως σας έχουν αναλυτικά αναφερθεί με την εγκύκλιο 66/2002.

ε. Όσον αφορά τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 4 του Ν. 3232/2004, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 61 του Ν. 3518/2006 (μητέρες ανάπηρων τέκνων-σύζυγοι αναπήρων, με 7500 ημέρες) και του άρθρ. 140 του Ν.3655/2008 (πατέρες αναπήρων τέκνων, με 7500 ημέρες), αυτές εφαρμόζονται και στους «νέους» ασφαλισμένους.

2. ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

α. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 24 παρ. 2 του Ν. 2084/1992, οι ασφαλισμένοι (άνδρες-γυναίκες), που έχουν πραγματοποιήσει 4500 ημέρες στη μεικτή ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ από τις οποίες τουλάχιστον 750 ημέρες την τελευταία πριν την αίτηση πενταετία και έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας τους, δικαιούνται μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος. Το ποσοστό της μείωσης ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη.

β. Οι ασφαλισμένες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ –μητέρες ανηλίκων ή ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων– που έχουν πραγματοποιήσει 6000 ημέρες ασφάλισης και έχουν συμπληρώσει το 50ο έτος της ηλικίας τους δικαιούνται, σύμφωνα με την παρ.6 του ως άνω άρθρου και Νόμου, μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος.

Με τις διατάξεις του άρθρου 144 παρ. 7 εδ. α του Ν. 3655/2008 προβλέπεται και για τις από 1/1/1993 και εφεξής ασφαλισμένες μητέρες ανηλίκων τέκνων η σταδιακή κατάργηση από 1/1/2009 της δυνατότητας λήψης μειωμένης σύνταξης.
Η σταδιακή εξέλιξη του ορίου ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης κατά το μεσοδιάστημα από 1/1/2009 έως και την 1/1/2013, ημερομηνία από την οποία πλέον απαιτείται η συμπλήρωση του 55ου έτους για τη συνταξιοδότηση των μητέρων, βαίνει
ως εξής:

1/1 έως και 31/12/2009 : 51ο έτος
1/1 έως και 31/12/2010 : 52ο έτος
1/1 έως και 31/12/2011 : 53ο έτος
1/1 έως και 31/12/2012 : 54ο έτος

Προκειμένου να μην δημιουργηθούν επιβαρυντικές συνθήκες στο καθεστώς συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων, τόσο κατά την ανωτέρω μεταβατική περίοδο της σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης, όσο και από 1/1/2013 —οπότε το όριο ηλικίας είναι το 55ο— υφίσταται ρητή πρόβλεψη ούτως ώστε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα να θεμελιώνεται εφόσον η ανηλικότητα του παιδιού και ο συντάξιμος χρόνος συντρέχουν αθροιστικά κατά τη συμπλήρωση του 50ού έτους ή του εκάστοτε απαιτούμενου κατά τη μεταβατική περίοδο ορίου ηλικίας είτε του 55ου.
Συνεπώς, ανεξάρτητα από το έτος της ηλικίας (50ό έως και 54ο) κατά το οποίο η μητέρα θεμελιώνει δικαίωμα (ανήλικο τέκνο και συντάξιμο χρόνο) αν η σύνταξη καταβληθεί στο 55ο έτος, θα είναι πλήρης, δεδομένου ότι δεν απαιτείται να συντρέχει η ανηλικότητα του παιδιού στο 55ο έτος. Αν βέβαια κατά τη μεταβατική περίοδο, επιλέξει η μητέρα να συνταξιοδοτηθεί σε έτος ηλικίας μικρότερο του 55ου έτους ευνόητο είναι ότι θα υπάρξει ανάλογη μείωση.
Σας επισημαίνουμε, ότι η προβλεπόμενη από τις διατάξεις της παρ.6 του άρθρου 24 του Ν. 2084/1992 δυνατότητα χορήγησης μειωμένης σύνταξης εξακολουθεί να ισχύει για τις από 1/1/93 και εφεξής ασφαλισμένες μητέρες αναπήρων παιδιών.

3. ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Κ.Β.Α.Ε.

(άρθρο 24, παρ. 3 Ν. 2084/1992)
Σύμφωνα με την παρ. 3 του αρθ. 24 του Ν.2084/1992, οι ασφαλισμένοι οι οποίοι πραγματοποιούν χρόνο ασφάλισης 4.500 ημερών ή 15 ετών από τον οποίο τουλάχιστον τα ¾ (3375 ημέρες ασφάλισης) σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα που ορίζονται στις οικείες διατάξεις των φορέων, δικαιούνται πλήρη σύνταξη (χωρίς τη μείωση της παρ. 2 του άρθρου αυτού) με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας.

Β. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

1. ΕΙΔΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ / ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ / ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΑΕΡΟΠΛΟΪΑ (άρθρο 24, παρ.4 Ν. 2084/1992)

Σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου, με την επιφύλαξη των διατάξεων των παρ. 5, 6, 7 και 8 του άρθρου αυτού, οι προϋποθέσεις συνταξιοδοτήσεως της προηγούμενης παραγράφου ισχύουν για όλες τις κατηγορίες ειδικών επαγγελμάτων, που ασφαλίζονται στο Ι.Κ.Α. για τους οποίους τα όρια ηλικίας συνταξιοδοτήσεως, βάσει των κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού διατάξεων, είναι ευνοϊκότερα των ισχυόντων για τους λοιπούς ασφαλισμένους, καθώς και για τους ασφαλισμένους των φορέων που ασκούν εργασίες ή επαγγέλματα τα οποία προβλέπονται από τις διατάξεις περί βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων του Ι.Κ.Α. και τους απασχολούμενους στην Ολυμπιακή Αεροπορία, Ολυμπιακή Αεροπλοΐα και στις αεροπορικές εταιρείες, καθώς και τους πτυχιούχους χειριστές αεροσκαφών που εκτελούν πτητικές εργασίες.
Ως ειδικά επαγγέλματα θεωρούνται αυτά του οικοδόμου, του ηθοποιού, του μουσικού, του χορευτή, του απασχολούμενου στις εργασίες καθαριότητας των Ο.Τ.Α. κ.λ.π. και οι εργαζόμενοι σε αυτά συνταξιοδοτούνται με ευνοϊκότερα όρια ηλικίας.
Επομένως, για τη συνταξιοδότηση των ανωτέρω απαιτείται η συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας (άνδρες-γυναίκες) και η πραγματοποίηση 4.500 ημερών ασφάλισης, εκ των οποίων τα ¾ (3375 ημέρες) σε βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Η Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων με σχετικό έγγραφο μας διευκρίνισε ότι για τη συμπλήρωση των 3375 ημερών, είναι δυνατός ο συνυπολογισμός περιόδων ασφάλισης που έχουν διανυθεί τόσο με τις διατάξεις των Β.Α.Ε. όσο και με διατάξεις για τις οποίες προβλέπονται ευνοϊκότερα όρια ηλικίας και απασχόληση σε συγκεκριμένες ειδικότητες, με το δεδομένο ότι πλέον για τους από 1.1.1993 ασφαλισμένους με τις διατάξεις των Β.Α.Ε. αλλά και με τις άλλες ειδικές διατάξεις, έχουν εξομοιωθεί τόσο οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης όσο και η καταβαλλόμενη πρόσθετη εισφορά.
Ως εκ τούτου, για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 24§3 του ως άνω νόμου, είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί τόσο ο διανυθείς σε βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα χρόνος όσο και χρόνος ασφάλισης λ.χ. στην Ολυμπιακή Αεροπορία και Αεροπλοΐα και το αντίστροφο.
Τα ίδια ισχύουν και για τις άλλες κατηγορίες ειδικών επαγγελμάτων, όπως μουσικοί, ηθοποιοί, χορευτές, οικοδόμοι κ.λ.π. για τις οποίες είναι δυνατό για τη συμπλήρωση των 3375 ημερών ασφάλισης να συνυπολογιστούν ημέρες ασφάλισης τόσο με τις διατάξεις των Β.Α.Ε. όσο και με τις ειδικότητες που περιγράφονται στις οικείες ή συναφείς διατάξεις, για κάθε κατηγορία ειδικών ασφαλισμένων.

2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΣΤΟΕΣ κ.λπ. ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΙ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

(άρθρο 24, παρ. 5 Ν. 2084/1992)

Σύμφωνα με την παρ. 5 του ανωτέρω άρθρου, οι ασφαλισμένοι οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης 4.500 ημερών ή 15 ετών, από τον οποίο τουλάχιστον τα ¾ (3375 ημέρες) σε υπόγειες στοές μεταλλείων- λιγνιτωρυχείων ή σε εναέριες ή υποθαλάσσιες εργασίες, καθώς και σε ορυχεία, σταθμούς παραγωγής και δίκτυα (προκειμένου για τους ασφαλισμένους της Διεύθυνσης Ασφαλίσεως Προσωπικού Δ.Ε.Η.) δικαιούνται σύνταξη πλήρη με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους.
Στην περίπτωση όμως που οι ανωτέρω ασφαλισμένοι έχουν συμπληρώσει τις ανωτέρω ημέρες εργασίας και το 50ό έτος της ηλικίας τους δικαιούνται να λάβουν μειωμένη σύνταξη κατά το 1/200 της πλήρους σύνταξης για κάθε μήνα που λείπει από το όριο ηλικίας των 55 ετών .

3. ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ Ν. 612/1977

(άρθρο 24, παρ. 8 Ν. 2084/1992)

Σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 8 του άρθρου 24, οι διατάξεις του Ν.612/1977 και της παρ. 7 του άρθρου 40 του Ν.1902/1990, εξακολουθούν να ισχύουν.
Επομένως, ασφαλισμένοι μετά την 1.1.1993 τυφλοί και παραπληγικοί έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, με τη συμπλήρωση 4050 ημερών εργασίας, ενώ το ποσό της σύνταξής τους θα υπολογισθεί με 10500 ημέρες εργασίας.
Με τις διατάξεις των Ν. 2274/1994 (άρθρο 16 παρ. 3), Ν. 3232/2004 (άρθρο 5 παρ. 1 & 3) και Ν.3518/2006 (άρθρο 61 παρ. 4), οι ειδικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του Ν.612/1977 επεκτείνονται αντίστοιχα και στους:

• Πάσχοντες από βήτα ομόζυγο μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, οι οποίοι υποβάλλονται σε μετάγγιση.

• Πάσχοντες από αιμορροφιλία τύπου Α' ή Β΄ καθώς και μεταμοσχευμένους από συμπαγή όργανα (καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ και πάγκρεας), οι οποίοι βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή, εφόσον έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.

• Πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, οι οποίοι υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή έχουν υποστεί μεταμόσχευση νεφρού, εφόσον έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.

• Πάσχοντες από σκλήρυνση κατά πλάκας, που επιφέρει παραπληγία, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.

• Ασφαλισμένους οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών και βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.

• Ακρωτηριασμένους κατά τα δύο άνω ή κάτω άκρα ή κατά το ένα άνω και ένα κάτω άκρο, εφόσον σε όλες τις περιπτώσεις το ποσοστό αναπηρίας ανέρχεται τουλάχιστον σε 67%.

Οι ασφαλισμένοι για πρώτη φορά από την 1/1/1993 και μετά, οι οποίοι εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες, εφόσον πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις ημερών ασφάλισης, έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και να λάβουν ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί σε 10500 ημέρες εργασίας.

4. ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ/ΝΕΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ-ΟΙΚΟΣΙΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

Για τους ασφαλισμένους μετά την 1/1/1993 δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις περί συνταξιοδότησης νέων επαγγελματικών κατηγοριών ή κατοίκων νέων περιοχών. Αντίθετα, εφαρμόζονται και σ’ αυτούς οι διατάξεις περί συνταξιοδότησης του οικόσιτου προσωπικού, όπως αυτές ισχύουν και για τους «παλαιούς ασφαλισμένους»(σχετ. εγκ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 14/03).

Γ. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΟΣΟΥ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

(άρθρο 28 παρ. 1 του Ν. 2084/1992, άρθρο 3 παρ. 2α του Ν. 3029/2002 και άρθρο 145 του Ν. 3655/2008)

Όπως είναι γνωστό, ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης των ασφαλισμένων από 1/1/93 και μετά διαφοροποιείται από τον τρόπο υπολογισμού του ποσού της σύνταξης των ασφαλισμένων μέχρι την 31/12/1992.
Καταργούνται οι ασφαλιστικές κλάσεις, καθώς και τα τεκμαρτά ημερομίσθια, ενώ τίθεται και για αυτή την κατηγορία ασφαλισμένων ανώτατο όριο ασφαλιστέων μηνιαίων αποδοχών το οποίο σας γνωστοποιείται κάθε φορά με σχετική εγκύκλιο της Δ/νσης Ασφάλισης και Εσόδων.

♦ Αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης:
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθ. 28 του Ν. 2084/1992, για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης λαμβάνονται υπόψη οι συντάξιμες αποδοχές.
Για τον προσδιορισμό των μηνιαίων συντάξιμων αποδοχών λαμβάνεται υπόψη το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος κατά τα πέντε ημερολογιακά έτη που προηγούνται του έτους εκείνου κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση για συνταξιοδότηση και επί των οποίων καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές, χωρίς τον υπολογισμό δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, δια του αριθμού των ημερών εργασίας που έχει πραγματοποιήσει ο ασφαλισμένος μέσα στα πέντε ανωτέρω ημερολογιακά έτη.
Επειδή ως βάση υπολογισμού των παροχών θεωρείται η ημέρα εργασίας, το ανωτέρω πηλίκο πολλαπλασιάζεται επί 25.
Το ποσό που προκύπτει από τον ανωτέρω υπολογισμό αντιπροσωπεύει τις συντάξιμες αποδοχές.
Στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος κατά την ίδια χρονική περίοδο δεν έχει πραγματοποιήσει 1000 τουλάχιστον ημέρες απασχόλησης, για τον προσδιορισμό των μηνιαίων συντάξιμων αποδοχών συνυπολογίζονται και οι αποδοχές μηνών εργασίας της αμέσως προηγούμενης χρονικής περιόδου μέχρι τη συμπλήρωση του αριθμού των 1000 ημερών.
Για τον προσδιορισμό των παραπάνω συνολικών αποδοχών, οι αποδοχές του ασφαλισμένου για κάθε ημερολογιακό έτος πλην αυτών του τελευταίου πριν από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση, λαμβάνονται υπόψη αυξημένες κατά το εκάστοτε χορηγούμενο ποσοστό αύξησης των συντάξεων του Ιδρύματος όπως αναγράφονται στον ακόλουθο πίνακα:

Ποσοστά αυξήσεων των συντάξεων από 1/1/1993 και μετά
Από
» 1/1/93 4%
» 1/7/93 2%
» 1/1/94 5%
» 1/7/94 5%
» 1/1/95 0,8%+3%
» 1/7/95 3%
» 1/1/96 2,1%+3,5%
» 1/7/96 3,5%
» 1/1/97 2,5%+2%
» 1/7/97 2.5%
» 1/1/98 0,2%+3,5%
» 1/1/99 1,4%+2,5%
» 1/1/00 4%
» 1/1/01 5.5%
» 1/1/02 3,5%
» 1/1/03 4%
» 1/1/04 5%
» 1/1/05 4%
» 1/1/06 4%
» 1/1/07 4%
» 1/1/08 3%
Από 1/10/08 2%
» 1/1/09 -

♦ Ποσό σύνταξης
α) Οργανικό ποσό
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 145 του Ν. 3655/2008, με τις οποίες αντικαταστάθηκε το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρ.29 του Ν. 2084/1992, όπως ίσχυε μετά την τροποποίηση με τις διατάξεις της παρ. 2α του άρ.3 του Ν. 3029/2002 καθώς και της παρ. 2 του άρθρου 16 του Ν. 3232/2004, η μηνιαία σύνταξη λόγω γήρατος συνίσταται σε ποσοστό 2% επί των προαναφερόμενων συντάξιμων
αποδοχών για κάθε 300 ημέρες ασφάλισης.
Για κάθε πλήρες έτος ή 300 ημέρες ασφάλισης πέραν των 35 ετών ή των 10500 ημερών ασφάλισης που πραγματοποιούνται μετά το 65ο έτος της ηλικίας και μέχρι το 68ο, το ανωτέρω ποσό αυξάνεται σε 3,3%.

♦ Ανώτατο ποσό σύνταξης σύμφωνα με την ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ
Το ποσό σύνταξης το οποίο προκύπτει από τον ανωτέρω υπολογισμό δεν μπορεί να υπερβαίνει το τετραπλάσιο του κατά το έτος 1991 μέσου μηνιαίου κατά κεφαλήν Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, όπως ορίζεται στο άρθρου 16 παρ. 3 του Ν. 2556/1997, αναπροσαρμοσμένου με το εκάστοτε ποσοστό αύξησης των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων.

Το ποσό του ΑΕΠ και το ανώτατο ποσό μηνιαίας σύνταξης από το έτος 1993 διαμορφώνεται ως εξής:

ΕΤΟΣ                 ΑΕΠ                                ΑΝΩΤΑΤΟ ΠΟΣΟ ΜΗΝΙΑΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Από 1/1/93    109.200 δρχ.            436.800 δρχ.
» 1/7/93        111.384 »                445.536 »
» 1/1/94        116.953 »                467.812 »
» 1/7/94        122.801 »                491.204 »
» 1/1/95        127.497 »                509.988 »
» 1/7/95        131.322 »                525.288 »
» 1/1/96        138.581 »                554.324 »
» 1/7/96        143.196 »                572.784 »
» 1/1/97        149.544 »                598.176 »
» 1/7/97        153.038 »                612.152 »
» 1/1/98        158.711 »                634.844 »
» 1/1/99        164.107 »                656.428 »
» 1/1/00        169.719 »                678.876 »
» 1/1/01        175.897 »                703.588 »
» 1/1/02        537,21 €                  2.148,84 €
» 1/1/03        558,75 »                  2.235,00 »
» 1/1/04        586,69 »                  2.346,76 »
» 1/1/05        607,57 »                  2.430,28 »
» 1/1/06        634,57 »                  2.538,28 »
» 1/1/07        659,95 »                  2.639,80 »
» 1/1/08        679,75 »                  2.719,00 »

Όπως είναι γνωστό, το μέσο μηνιαίο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σας γνωστοποιείται με σχετική εγκύκλιο.

♦ Προσαύξηση λόγω υπαγωγής στα Βαρέα και Ανθυγιεινά επαγγέλματα Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 29 του Ν. 2084/1992, οι ασφαλισμένοι οι οποίοι υπήχθησαν στις διατάξεις περί βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων ή τις διατάξεις για τους απασχολούμενους σε υπόγειες στοές μεταλλείων-λιγνιτωρυχείων ή σε υποθαλάσσιες εργασίες ή τις διατάξεις για τους απασχολούμενους σε ορυχεία, σταθμούς παραγωγής και δίκτυα ΔΕΗ ή τις διατάξεις περί ειδικών επαγγελμάτων της παρ. 4 του άρθρου 24 του Ν. 2084/1992 και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης κατά τις ειδικές διατάξεις των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 24 του ιδίου νόμου, λόγω αλλαγής επαγγελματικής ειδικότητας ή άλλων λόγων, δικαιούνται προσαύξησης στο ποσό της βασικής σύνταξης, που αναλογεί στα έτη ή στις ημέρες αυτές για τις οποίες καταβλήθηκαν οι πρόσθετες εισφορές που προβλέπονται από τις παρ. 1 και 2 του άρθρου. 23 του Ν. 2084/1992, κατά ποσοστό 20%.

Ο προσδιορισμός του καταβαλλόμενου ποσού της πριμοδότησης των βαρέων γίνεται σύμφωνα με τον τύπο:

Συντάξιμες αποδοχές Χ 2% Χ 20% χ ημέρες ασφάλισης βαρέων : 300 (χωρίς στρογγυλοποίηση)

Παράδειγμα Υπολογισμού
Συνολικές αποδοχές πενταετίας: 105.225 €
Ημέρες Ασφάλισης Βαρέων: 3.400
Συντάξιμες αποδοχές:
105.225:1500 (ΗΕ πενταετίας)=70,15Χ25= 1.753,75 €
1753,75 Χ 2% Χ 20% Χ 3.400 : 300=79,50 €

β) Κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 της παρ. 4 του Ν. 3029/2002, το κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος ορίζεται ίσο με το 70% του κατωτάτου μισθού εγγάμου, με πλήρη απασχόληση όπως ο μισθός αυτός καθορίζεται από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. του έτους 2002 όπως αναπροσαρμόζεται από 1/1/2003 και εξής, κατά το ποσοστό αύξησης των συντάξεων σύμφωνα με την εκάστοτε καθοριζόμενη εισοδηματική πολιτική.
Το κατώτατο όριο συντάξεων των ασφαλισμένων από 1/1/1993 και μετά, σας γνωστοποιείται κάθε φορά με σχετική εγκύκλιο.

Μη εφαρμογή των διατάξεων περί διπλοσυνταξιούχων
Επιπρόσθετα, σας γνωρίζουμε ότι στους ασφαλισμένους από 1.1.1993 και μετά δεν θα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 29 παρ. 14 του ΑΝ 1846/1951 περί διπλοσυνταξιούχων, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 29 του Ν. 1902/1990, αφού δεν υπάρχει σχετική αναφορά στις διατάξεις αυτές από το άρθρο 29 του Ν. 2084/1992, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2α και 4-7 του άρθρου 3 του Ν. 3029/2002.

♦ Προσαύξηση κατωτάτου ορίου
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 3 του Ν 3029/2002, στους ασφαλισμένους οι οποίοι καθίστανται συνταξιούχοι λόγω γήρατος, έχουν χρόνο ασφάλισης άνω των 4500 ημερών ασφάλισης και δικαιούνται το κατώτατο όριο σύνταξης, χορηγείται προσαύξηση 1% για κάθε 300 ημέρες ή ένα έτος ασφάλισης επιπλέον των 4500 ημερών, η οποία υπολογίζεται επί των μηνιαίων συντάξιμων αποδοχών όπως προσδιορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 28 παρ. 1 του Ν 2084/1992.

Παράδειγμα προσαύξησης κατωτάτου ορίου

Σύνολο ημερών ασφάλισης: 5.820
Μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές: 780,50 €
Βασικό ποσό σύνταξης: 302,83 €
Κατώτατο όριο από 1/10/08: 495,74 €
5820 – 4500:300= 4
780,50 Χ 4%= 31,22 €
Καταβαλλόμενο ποσό: 495,74+31,22=526,96 €

Δ. ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

(άρθρο 30 παρ. 1 Ν. 2084/1992, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 145 του Ν. 3655/2008, άρθρο 3 παρ. 6 του Ν. 3029/2002)
Το ποσό της σύνταξης λόγω γήρατος που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ν. 2084/1992, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 145 του Ν. 3655/2008, καλείται βασική σύνταξη. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται υπό προϋποθέσεις για τέκνα ή λόγω απόλυτης αναπηρίας τυφλών συνταξιούχων λόγω γήρατος καθώς και συνταξιούχων λόγω αναπηρίας. Δεν προβλέπεται δικαίωμα προσαύξησης της σύνταξης για σύζυγο.

I. Οργανικές διατάξεις

α) Για τέκνα

♦ Προϋποθέσεις-περιορισμοί
Σύμφωνα με τη γραμματική διατύπωση της διάταξης, το ποσό της σύνταξης λόγω γήρατος προσαυξάνεται για τέκνα άγαμα και ανήλικα που δεν εργάζονται. Επίσης προσαυξάνεται και για ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνα, που δεν λαμβάνουν σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο.
Το δικαίωμα της προσαύξησης της σύνταξης για ανήλικα τέκνα παρατείνεται μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους με τους ίδιους περιορισμούς, δηλαδή εφόσον είναι άγαμα και δεν εργάζονται, υπό την προϋπόθεση ότι κατά το διάστημα αυτό φοιτούν σε ανώτερες ή ανώτατες αναγνωρισμένες σχολές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, οπωσδήποτε δε διακόπτεται αυτοδίκαια πριν από το έτος αυτό με τη λήξη των σπουδών.
Λόγω της διαζευκτικής διατύπωσης της διάταξης ως προς τις προϋποθέσεις χορήγησης της προσαύξησης για ανήλικα τέκνα, αφενός, και, αφετέρου, για τέκνα που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, επιφυλασσόμαστε να σας δώσουμε ερμηνευτικές οδηγίες με νεότερο έγγραφο σχετικά με το ζήτημα εάν η λήψη σύνταξης από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο ερευνάται ως αρνητικό δεδομένο και για τα άγαμα ανήλικα ή σπουδάζοντα τέκνα, όπως στις περιπτώσεις των ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.
Επίσης, προκειμένου να χορηγηθεί προσαύξηση σε σύνταξη για ανίκανα προς εκτέλεση κάθε βιοποριστικής εργασίας τέκνα, ερευνάται σε κάθε περίπτωση η διάρκεια αυτής της ανικανότητας (που κατ' αρχήν κρίνεται από τις υγειονομικές επιτροπές του Ιδρύματος), η οποία καθορίζει και τη διάρκεια της χορήγησης της παροχής, και όχι η επέλευση της ανικανότητας σε σχέση με συγκεκριμένο όριο ηλικίας.
Παράλληλα, η σύναψη γάμου εκ μέρους των ανίκανων τέκνων δεν επηρεάζει το εν λόγω δικαίωμα.
Εξάλλου, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 30, εάν και ο έτερος των γονέων του τέκνου είναι συνταξιούχος του ΙΚΑ ή άλλου φορέα κοινωνικής ασφάλισης ή του Δημοσίου, η εν λόγω προσαύξηση χορηγείται στον ένα γονέα, εκείνον που θα δηλώσει ότι επιλέγει να λαμβάνει την παροχή. Αν δεν υποβληθεί τέτοια δήλωση, η παροχή χορηγείται και στους δύο συζύγους κατά το ήμισυ.
Ως προς το ζήτημα της εφαρμογής της πρόβλεψης για χορήγηση της παροχής κατά το ήμισυ και στους δύο γονείς εάν δεν υποβάλουν δήλωση προτίμησης, επιφυλασσόμαστε να επανέλθουμε με Γενικό Έγγραφο.

♦ Υπολογισμός του ποσού της προσαύξησης
Ο υπολογισμός του ποσού της προσαύξησης βασίζεται, αφενός, στο εκάστοτε κατ' έτος ισχύον μέσο μηνιαίο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο διαιρείται διά του 2, και, αφετέρου στα ακόλουθα ποσοστά, που ισχύουν για κάθε ένα από τα τέκνα που πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις:

- 8% για το πρώτο παιδί

- 10% για το δεύτερο παιδί

- 12% για το τρίτο και τα επόμενα παιδιά
Επομένως, ύστερα από κάθε νέο προσδιορισμό του ΑΕΠ, επαναπροσδιορίζονται και τα ποσά που χορηγούνται για την εν λόγω προσαύξηση.

β) Λόγω απόλυτης αναπηρίας

♦ Προϋποθέσεις
Εκτός από τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας, και οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος που είναι τυφλοί και στους δύο οφθαλμούς δικαιούνται προσαύξηση στη σύνταξή τους, εφόσον οι συνταξιούχοι που ανήκουν σε μία από τις κατηγορίες αυτές, βρίσκονται σε κατάσταση που απαιτεί συνεχή επίβλεψη, συμπαράσταση και περιποίηση ετέρου προσώπου.
Οι κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, τυφλοί ασφαλισμένοι, οι οποίοι ζητούν για πρώτη φορά σύνταξη λόγω αναπηρίας ή σύνταξη λόγω γήρατος με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 612/1977, οι οποίες καταλαμβάνουν και τους ασφαλισμένους για πρώτη φορά μετά την 1.1.1993, θα πρέπει να κρίνονται από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή και ως προς το εάν βρίσκονται σε κατάσταση που απαιτεί συνεχή επίβλεψη, συμπαράσταση και περιποίηση ετέρου προσώπου.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 5 του Ν. 3232/2004, η προσαύξηση αυτή χορηγείται και στους τυφλούς ασφαλισμένους οι οποίοι συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 612/1977, αλλά με βάση
τον υπολογισμό που προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 30 του Ν. 2084/1992.
Επίσης, διευκρινίζεται ότι επειδή στο άρθρο 60 του Ν. 3518/2006 (εγκ. 36/2007), που ισχύει για τους ασφαλισμένους για πρώτη φορά πριν από την 1.1.1993, προβλέπεται σε συνταξιούχους οι οποίοι λαμβάνουν δύο συντάξεις από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ η χορήγηση της ανωτέρω προσαύξησης στη μεγαλύτερη καταβαλλόμενη σύνταξη, στην περίπτωση που συντρέχουν στο ίδιο πρόσωπο οι προϋποθέσεις χορήγησης της προσαύξησης λόγω απόλυτης αναπηρίας αφενός από ίδιο δικαίωμα σε σύνταξη λόγω αναπηρίας νέου ασφαλισμένου και αφετέρου από δικαίωμα σε σύνταξη λόγω θανάτου παλαιού ασφαλισμένου, θα καταβάλλεται η προσαύξηση στη σύνταξη που κατά τους υπολογισμούς με τις διατάξεις του άρθρου 60 του Ν. 3518/2006 και με τις διατάξεις του άρθρου 30 παρ. του Ν. 2084/1992 δίνει μεγαλύτερη παροχή.
Τέλος, δεν χορηγείται προσαύξηση λόγω απόλυτης αναπηρίας στη σύνταξη που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι λόγω θανάτου νέων ασφαλισμένων.

♦ Υπολογισμός του ποσού της προσαύξησης
Η προσαύξηση της σύνταξης λόγω απόλυτης αναπηρίας των νέων ασφαλισμένων υπολογίζεται με βάση το 25% του εκάστοτε κατ' έτος ισχύοντος μέσου μηνιαίου κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο προσαυξάνει το ποσό της βασικής οργανικής σύνταξης.
Ακριβώς όμως επειδή ο υπολογισμός της προσαύξησης εξαρτάται από το ΑΕΠ, τελικά η προσαύξηση αυτή είναι συγκεκριμένη, ανεξαρτήτως ποσού σύνταξης, οργανικού ή κατωτάτου ορίου, και αναπροσαρμοστέα, ανάλογα με τις εκάστοτε μεταβολές του ΑΕΠ.

II. Κατώτατα όρια

α) Λόγω οικογενειακών βαρών

Στις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 3 του Ν. 3029/2002 προβλέπονται τα ποσοστά προσαύξησης των κατωτάτων ορίων σύνταξης λόγω γήρατος, που έχουν υπολογιστεί με βάση την παρ. 4α του άρθρου 3 του Ν. 3029/2002, για τέκνα, υπό τις προϋποθέσεις που ισχύουν κατά τις διατάξεις του άρθρου 30 παρ. 1 του Ν. 2084/1992, ως εξής:

- 5% για το πρώτο παιδί

- 6% για το δεύτερο παιδί

- 7% για το τρίτο και τα επόμενα παιδιά

Επειδή, δε σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. β της παρ. 4 του άρθρου 3 του Ν. 3029/2002, στις περιπτώσεις που χορηγείται μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος, μειώνεται αναλόγως και το κατώτατο όριο, ευνόητο είναι ότι και η προσαύξηση για τέκνα με τα ανωτέρω ποσοστά θα υπολογιστεί επί του μειωμένου κατωτάτου ορίου.

β) Λόγω απόλυτης αναπηρίας

Ισχύουν τα προαναφερόμενα στην παράγραφο για τις οργανικές διατάξεις.

Ε. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ

(άρθρο 41 Ν. 2084/1992)

Η απασχόληση συνταξιούχων που λαμβάνουν σύνταξη σύμφωνα με τις διατάξεις των εισερχομένων στην ασφάλιση από 1/1/1993 και μετά, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 63 του Ν 2676/1999 και όχι από τις διατάξεις του άρθρου 41 του Ν.2084/1992, δεδομένου ότι, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 63, κάθε διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικά το θέμα της απασχόλησης των συνταξιούχων καταργείται από 5/1/2001.
Συνεπώς, ισχύουν οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την εγκύκλιο 3/2001 και το Γ.Ε. Σ81/35/18.9.01.

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Η ΤΜΗΜΑΤΑΡΧΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΒΕΛΛΑΣ

Αθήνα, 26.1.2010
Αριθ. Πρωτ.Σ86/2