ΘΕΜΑ: Βιβλίο νεοπροσλαμβανόμενων ΙΚΑ. Η μη επίδειξη στα αρμόδια για τον έλεγχο της τήρησής τους όργανα του Ι.Κ.Α. του ειδικού εντύπου καταχώρισης νεοπροσλαμβανόμενων μισθωτών συνιστά αυτοτελή παράβαση, για την οποία επιβάλλεται ένα και μόνο πρόστιμο, και όχι τόσα πρόστιμα όσα οι μισθωτοί που βρίσκονται, απασχολούνται και δεν έχουν καταχωρηθει στο ειδικό βιβλίο κατά τον έλεγχο

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 1η Μαρτίου 2010, με την εξής σύνθεση: Γ. Παπαμεντζελόπουλος, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, ελλείποντος Προέδρου του Τμήματος και σε αναπλήρωση του Αναπληρωτή Προέδρου, που είχε κώλυμα, Δ. Σκαλτσούνης, Σ. Χρυσικοπούλου, Σύμβουλοι, Β. Ανδρουλάκης, Σ. Κτιστάκη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Κολιοπούλου.

Για να δικάσει την από 5 Νοεμβρίου 2007 αίτηση:
του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων-Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ.), το οποίο παρέστη με την Αφρ. Καρούκη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
κατά της ετερόρρυθμης εταιρείας με την επωνυμία ............., που εδρεύει στο ....... Αττικής..............., η οποία παρέστη με τον δικηγόρο ..................., που τον διόρισε με ειδικό πληρεξούσιο.
Με την αίτηση αυτή το αναιρεσείον Ίδρυμα επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ’ αριθ. 4324/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Σ. Κτιστάκη.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε την αντιπρόσωπο του αναιρεσείοντος Ιδρύματος, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, και τον πληρεξούσιο της αναιρεσίβλητης εταιρείας, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο

1. Επειδή, νομίμως η κρινόμενη αίτηση ασκήθηκε χωρίς καταβολή παραβόλου (άρθρο 28 παρ. 4 ν. 2579/1998).

2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η αναίρεση της 4324/2006 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή έφεση της αναιρεσίβλητης εταιρείας, μεταρρυθμίσθηκε η 16216/2004 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (που είχε κάνει δεκτή προσφυγή του αναιρεσείοντος Ιδρύματος) και περιορίσθηκε το ύψος του επιβληθέντος σε βάρος της αναιρεσίβλητης προστίμου για παράβαση των διατάξεων του άρθρου 26 παρ. 9 περ. στ΄ του αν.ν. 1846/1951.

3. Επειδή, στην παράγραφο 9 του άρθρου 26 του αν.ν. 1846/1951 (Α΄ 179) ορίζονται τα ακόλουθα: «Προς εξακρίβωσιν των εκάστοτε υπαγομένων εις την ασφάλισιν προσώπων, του αριθμού τούτων και των καταβλητέων εισφορών, οι εργοδόται υποχρεούνται: α) … β) … γ) … στ) (περίπτωση που προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 2 του ν. 2556/1997, Α΄ 270) Να καταχωρούν σε θεωρημένο και ειδικό προς τούτο έντυπο τους προσλαμβανόμενους μισθωτούς τους αμέσως μετά την πρόσληψη και πριν αυτοί αναλάβουν εργασία. … Για τον κάθε μισθωτό που θα βρεθεί από τα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α. να απασχολείται και δεν είναι καταχωρημένος, κατά τα ανωτέρω, επιβάλλεται, με πράξη του αρμόδιου οργάνου του Ι.Κ.Α., σε βάρος του εργοδότη του πρόστιμο.

Πρόστιμο επιβάλλεται επίσης και στον εργοδότη που δεν επιδεικνύει στα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α. το κατά τα ανωτέρω έντυπο καταχώρησης προσλαμβανόμενων μισθωτών.

Τα πρόστιμα δεν μπορούν να ξεπερνούν κατ` άτομο το εικοσιπενταπλάσιο του τεκμαρτού ημερομισθίου της ανώτατης ασφαλιστικής κλάσης, όπως ισχύει κατά την ημερομηνία της επιβολής τους. Τα κατά τα ανωτέρω επιβαλλόμενα πρόστιμα αποτελούν έσοδα του Ι.Κ.Α.

Με Κανονισμό θα ορισθούν τα όργανα και οι διαδικασίες επιβολής, βεβαίωσης, είσπραξης, αμφισβήτησης, διοικητικής επίλυσης ασφαλιστικής διαφοράς, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. … Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μετά από πρόταση του Ι.Κ.Α., θα προσδιοριστεί το ύψος του προστίμου για κάθε παράβαση και για κάθε άτομο, το είδος του εντύπου καταχώρησης, η υπηρεσία, το όργανο και η διαδικασία εκτύπωσης, θεώρησης, χορήγησης, ελέγχου, τήρησης, ανάληψης της δαπάνης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια που αφορά τη διαδικασία εφαρμογής της διάταξης αυτής. … Η ισχύς της διάταξης αυτής αρχίζει από 1.4.1998. ζ) …». Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων αυτών εκδόθηκε η Φ21/762/30.3.1998 απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Β΄ 313), με την οποία τροποποιήθηκαν διατάξεις του Κανονισμού Ασφάλισης του Ι.Κ.Α. (απόφαση Υπουργού Εργασίας 55575/1965, Β΄ 816). Ειδικότερα, στην παράγραφο 5 του άρθρου 26 του εν λόγω Κανονισμού, η οποία προστέθηκε με την παράγρ. 2 της πιο πάνω υπουργικής απόφασης, ορίζονται τα ακόλουθα: «Αν ο εργοδότης παρέλειψε την καταχώριση των μισθωτών που έχει προσλάβει στο ειδικό έντυπο ή αρνείται την επίδειξή του στα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α., ο υπάλληλος του ελέγχου συντάσσει Πράξη Επιβολής Προστίμου Ακαταχώριστων Εργαζομένων (ΠΕΠΑΕ), που πρέπει να περιέχει τα ονοματεπώνυμα των μισθωτών για τους οποίους επιβάλλεται το πρόστιμο, την ημερομηνία ελέγχου, την παράβαση για την οποία επιβάλλεται, το πρόστιμο και το οφειλόμενο ποσό …».

Εξάλλου, στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 120 του ίδιου Κανονισμού, εδάφιο που προστέθηκε με την παράγρ. 4 της πιο πάνω υπουργικής απόφασης, προβλέπεται ότι: «Σε περίπτωση αμφισβήτησης του περιεχομένου της πράξης επιβολής προστίμου ακαταχώριστων μισθωτών, υποβάλλεται ένσταση στην Τοπική Διοικητική Επιτροπή (ΤΔΕ) του Υποκαταστήματος του τόπου απασχόλησης, …». Περαιτέρω, κατ’ εφαρμογή της ίδιας διάταξης (περ. στ΄ της παραγράφου 9 του άρθρου 26 του αν.ν. 1846/1951, όπως η περίπτωση αυτή προστέθηκε με την παράγρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 2556/1997) εκδόθηκε και η Φ21/500/26.3.1998 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Β΄ 313), στην παράγραφο 4 της οποίας ορίζονται τα ακόλουθα: «Κάθε εργοδότης που παραβαίνει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 2556/1997 και δεν καταχωρεί τους νεοπροσλαμβανόμενους μισθωτούς στο Ειδικό Βιβλίο ή δεν επιδεικνύει αυτό στα αρμόδια όργανα, όταν του ζητηθεί, υπόκειται σε πρόστιμο. Για τη μη επίδειξη του βιβλίου, κατά τον έλεγχο, ο εργοδότης δεν μπορεί να αντιτάξει στα αρμόδια όργανα του ΙΚΑ καμία αιτιολογία για τη μη επιβολή του. Το ύψος του προστίμου ορίζεται για κάθε παράβαση και για κάθε άτομο σε δωδεκάμισι (12½) τεκμαρτά ημερομίσθια της ανώτατης ασφαλιστικής κλάσης … ».

4. Επειδή, από το συνδυασμό των πιο πάνω διατάξεων, που σκοπό έχουν (βλ. την εισηγητική έκθεση του ν. 2556/1997) την προστασία των εργαζομένων αλλά και των εργοδοτών από αβάσιμες καταγγελίες, καθώς και την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, συνάγεται ότι οι εργοδότες, αμέσως μόλις προσλάβουν μισθωτούς και προτού οι τελευταίοι αναλάβουν εργασία, έχουν υποχρέωση να τους καταχωρίζουν στο προβλεπόμενο από τις διατάξεις αυτές ειδικό έντυπο.

Αν οι εργοδότες παραβούν την υποχρέωσή τους αυτή, αν δηλαδή δεν καταχωρίσουν τους νεοπροσλαμβανόμενους μισθωτούς ή δεν τους καταχωρίσουν στο χρονικό σημείο που επιβάλλουν οι πιο πάνω διατάξεις, επιβάλλεται σε βάρος τους πρόστιμο, το ύψος του οποίου προβλέπεται στην κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου εκδοθείσα Φ21/500/26.3.1998 υπουργική απόφαση.

Ενόψει του σκοπού δημοσίου συμφέροντος, στην εξυπηρέτηση του οποίου αποβλέπουν οι πιο πάνω διατάξεις, το πρόστιμο επιβάλλεται μόλις διαπιστωθούν οι ανωτέρω τυπικές παραβάσεις και ανεξάρτητα από υπαιτιότητα του υπόχρεου εργοδότη (ΣτΕ 956, ΣτΕ 4368/2009, ΣτΕ 390/2010 7μ.).

Εξάλλου, κατά την έννοια των ίδιων διατάξεων, όπως αυτές ίσχυαν πριν από την τροποποίησή τους με την παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 3232/2004 (Α΄ 48), η μη επίδειξη στα αρμόδια για τον έλεγχο της τήρησής τους όργανα του Ι.Κ.Α. του ειδικού εντύπου καταχώρισης νεοπροσλαμβανόμενων μισθωτών συνιστά αυτοτελή παράβαση, για την οποία επιβάλλεται ένα και μόνο πρόστιμο. Επομένως, πράξη οργάνου του Ι.Κ.Α., με την οποία για την παράβαση αυτή, της μη επίδειξης δηλαδή του πιο πάνω ειδικού εντύπου καταχώρισης, στο όργανο που διενεργεί τον έλεγχο, επιβάλλονται σε βάρος του εργοδότη τόσα πρόστιμα όσα οι μισθωτοί που βρίσκονται και απασχολούνται κατά τον έλεγχο, είναι νομικώς πλημμελής (ΣτΕ 4368/2009).

5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση προκύπτουν τα εξής: Κατά τον επιτόπιο έλεγχο που διενήργησαν στις 29.1.2001 τα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α. στην επιχείρηση της αναιρεσίβλητης εταιρείας (η οποία έχει ως αντικείμενο εργασιών την εμπορία υγρών καυσίμων επί της Λεωφ. Κηφισού 108, στο Περιστέρι Αττικής), αν και βρέθηκαν απασχολούμενοι πέντε εργαζόμενοι, η εταιρεία δεν επέδειξε, διότι δεν τηρούσε, το ειδικό βιβλίο νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού, για την παραλαβή του οποίου υπέβαλε αίτηση στο αρμόδιο Υποκατάστημα του Ι.Κ.Α. αμέσως μετά τη διενέργεια του ελέγχου. Με βάση τα στοιχεία που προέκυπταν από τα ασφαλιστικά βιβλία της εταιρείας, σύμφωνα με τα οποία αυτή απασχολούσε κατά το έτος 1998 τέσσερις υπαλλήλους με ημερομηνία πρόσληψης την 2.11.1998, κατά το έτος 1999 τέσσερις υπαλλήλους με ημερομηνία πρόσληψης την 2.11.1999 για τους 3 υπαλλήλους, και την 15.11.1999 για τον τέταρτο, και κατά το έτος 2000 τρεις υπαλλήλους με ημερομηνία πρόσληψης την 2.11.2000, εκδόθηκαν σε βάρος της η 362/29.1.2001 Πράξη Επιβολής Προστίμου Ακαταχώριστων Εργαζομένων (ΠΕΠΑΕ) για τους προσληφθέντες κατά τα έτη 1998 και 1999 και η 363/29.1.2001 ΠΕΠΑΕ για τους προσληφθέντες το έτος 2000 υπαλλήλους, με τις οποίες επιβλήθηκε σε βάρος της αναιρεσίβλητης εταιρείας πρόστιμο ύψους 2.320.000 δραχμών (290.000 δρχ.?8) και 870.000 δραχμών (290.000 δρχ.3) αντίστοιχα, λόγω μη τήρησης και μη επίδειξης του ειδικού προς τούτο βιβλίου. Ένσταση της αναιρεσίβλητης κατά των πράξεων αυτών έγινε δεκτή με την 535/67/11.7.2001 απόφαση της ΤΔΕ του Υποκαταστήματος Ι.Κ.Α. Περιστερίου και ακυρώθηκαν οι πιο πάνω ΠΕΠΑΕ. Κατά της τελευταίας αυτής απόφασης το Ι.Κ.Α. άσκησε προσφυγή, η οποία με την 16216/2004 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών έγινε δεκτή και ακυρώθηκε η πιο πάνω απόφαση της ΤΔΕ, με την αιτιολογία ότι εφόσον η αναιρεσίβλητη δεν επέδειξε, διότι δεν τηρούσε, το εν λόγω ειδικό βιβλίο και ανεξάρτητα από την τήρηση των λοιπών ασφαλιστικών της υποχρεώσεων, νομίμως επιβλήθηκαν σε βάρος της τα ένδικα πρόστιμα. Έφεση της αναιρεσίβλητης εταιρείας κατά της απόφασης αυτής έγινε εν μέρει δεκτή με την ήδη αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση. Ειδικότερα, το δικάσαν διοικητικό εφετείο, αφού έλαβε υπόψη ότι η αναιρεσίβλητη εταιρεία, σύμφωνα με τη συνταχθείσα έκθεση ελέγχου, κατά την ημέρα διενέργειας αυτού δεν επέδειξε, διότι δεν τηρούσε, το ειδικό βιβλίο νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού, έκρινε ότι στοιχειοθετείτο η παράβαση της μη επίδειξης στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του εν λόγω ειδικού βιβλίου, απέρριψε δε ως αβάσιμο τον ισχυρισμό της αναιρεσίβλητης ότι η νόμιμη σύνταξη μισθολογικών καταστάσεων και η νόμιμη καταβολή των σχετικών ασφαλιστικών εισφορών προς το Ίδρυμα την απήλλασε από την υποχρέωση τήρησης του πιο πάνω ειδικού βιβλίου. Τέλος, απέρριψε ως αλυσιτελή τον ισχυρισμό της εταιρείας περί μη ύπαρξης δόλου στο πρόσωπό της. Περαιτέρω, το δικάσαν εφετείο, εξετάζοντας αυτεπαγγέλτως κατ’ άρθρο 79 παρ. 1 και 97 του Κ.Δ.Δ. το νόμω βάσιμο των ανωτέρω καταλογιστικών πράξεων και λαμβάνοντας υπόψη ότι η μη επίδειξη του πιο πάνω ειδικού βιβλίου στα ελεγκτικά όργανα του Ι.Κ.Α. αποτελεί αυτοτελή παράβαση που επισύρει ένα και μόνο πρόστιμο, το οποίο, σύμφωνα με την ως άνω Φ51/500/26.3.1998 υπουργική απόφαση, ορίζεται σε δωδεκάμισι (12½) τεκμαρτά ημερομίσθια της ανώτατης ασφαλιστικής κλάσης κατά το χρόνο επιβολής του, που στην προκειμένη περίπτωση ανερχόταν στο ποσό των 290.000 δραχμών (ήτοι 851,06 ευρώ), έκρινε ότι παρά το νόμο επιβλήθηκαν με τις επίδικες ΠΕΠΑΕ σε βάρος της αναιρεσίβλητης εταιρείας πλείονα πρόστιμα. Με τις σκέψεις αυτές, το δικάσαν εφετείο έκανε εν μέρει δεκτή την έφεση της εταιρείας και, αφού μεταρρύθμισε την πρωτόδικη απόφαση, μείωσε το επιβληθέν σε βάρος της πρόστιμο στο ποσό των 290.000 δραχμών (851,06 ευρώ).

6. Επειδή, η κρίση αυτή του δικάσαντος εφετείου, ότι δηλαδή η μη επίδειξη στα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α. του ειδικού βιβλίου νεοπροσλαμβανομένων μισθωτών συνιστά αυτοτελή παράβαση, για την οποία επιβάλλεται ένα και μόνο πρόστιμο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των απασχολούμενων στην επιχείρηση μισθωτών, είναι, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν πιο πάνω στην 4η σκέψη, νόμιμη, οι δε λόγοι αναιρέσεως με τους οποίους υποστηρίζονται τα αντίθετα είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι
.
7. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

Διά ταύτα

Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση και

Επιβάλλει στο αναιρεσείον ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τη δικαστική δαπάνη της αναιρεσίβλητης εταιρείας, που ανέρχεται στο ποσό των
τετρακοσίων εξήντα (460) ευρώ.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 4 Μαρτίου 2010

Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας Γ. Παπαμεντζελόπουλος Α. Κολιοπούλου
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 12ης Απριλίου 2010.

ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.
Η εντολή πιστοποιείται με την σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.