ΘΕΜΑ: Οδηγίες για την επιτάχυνση της υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων 2007-2013

Η λήψη άυεσων υέτοων επιτάγυνσπς της υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ αναδεικνύεται στην παρούσα χρονική στιγμή κρίσιμης σημασίας. Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι των ΕΠ που έχουν τεθεί για το 2011, οι αρμόδιες αρχές που ασκούν καθήκοντα διαχείρισης, καλούνται να εφαρμόσουν τις ακόλουθες οδηγίες.

Α. Ανάκληση των αποφάσεων ένταξης ανενεργών πράξεων (ενεργοποίηση της παρ. 6 του άρθρου 21 του Ν. 3614/2007)

Οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές, Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές και Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης καλούνται να επανεξετάσουν τις ενταγμένες πράξεις¹  στα Επιχειρησιακά Προγράμματα για τις οποίες μέχρι την 20η Ιουλίου 2011 διαπιστώνεται καθυστέρηση άνω των έξι μηνών σε σχέση με την προγραμματισθείσα πρόοδο.

Ειδικότερα εξετάζεται εάν έχει παρέλθει χρόνος άνω των έξι μηνών από την προγραμματιζόμενη ημερομηνία δημοσίευσης διαγωνισμού του υποέργου του οποίου η ημερομηνία έναρξης προηγείται χρονικά των άλλων (πεδίο 69.1 του Τεχνικού Δελτίου Πράξης), με εξαίρεση τις περιπτώσεις για τις οποίες τα τεύχη του διαγωνισμού έχουν αποσταλεί προς προέγκριση στην οικεία αρχή που ασκεί καθήκοντα διαχείρισης. Στις περιπτώσεις πράξεων αυτεπιστασίας ή στις περιπτώσεις που το υποέργο που προηγείται χρονικά των άλλων αφορά σε απαλλοτριώσεις ή αρχαιολογικές εργασίες ή ΟΚΩ εξετάζεται εάν έχει παρέλθει χρόνος άνω των έξι μηνών από την προγραμματιζόμενη ημερομηνία σύναψης νομικής δέσμευσης (πεδίο 69.3 του Τεχνικού Δελτίου Πράξης).

¹ Δεν αφορά πράξεις κρατικών ενισχύσεων και σύστασης Ταμείων

Για πράξεις που διαπιστώνεται σχετική καθυστέρηση θα πρέπει στο αμέσως προσεχές διάστημα να ανακληθούν οι αντίστοιχες αποφάσεις ένταξης με την εξαίρεση ειδικών πράξεων κρίσιμης σημασίας και μεγέθους για την επίτευξη των στόχων του Προγράμματος. Για τις παραπάνω ειδικές πράξεις που κατόπιν εξέτασης θα αποφασιστεί μετά από ειδική τεκμηρίωση να παραμείνουν στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, θα τεθούν ειδικοί όροι και αυστηρό χρονοδιάγραμμα ενεργειών. Ο πίνακας με τις πράξεις αυτές, η σχετική τεκμηρίωση συνέχισης της χρηματοδότησής τους και το χρονοδιάγραμμα των επικείμενων ενεργειών θα κοινοποιηθεί μέχρι την 15η Σεπτεμβρίου 2011 στο ΥΠΑΑΝ, Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ.

Β. Ανάκληση ανενεργών αποφάσεων εκχώρησης αρμοδιοτήτων διαχείρισης

Οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές καλούνται να επανεξετάσουν τις αποφάσεις εκχώρησης που έχουν εκδοθεί από τα Επ. Προγράμματα που διαχειρίζονται. Για τις αποφάσεις αυτές για τις οποίες υέγρι την 20η Ιουλίου 2011 διαπιστώνεται καθυστέρηση στην έκδοση προσκλήσεων άνω των έξι μηνών και εντάξεων άνω του ενός έτους, από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης εκχώρησης θα προβούν σε ανάκληση ή τροποποίηση των αποφάσεων εκχώρησης και θα ενημερώσουν μέχρι την 15η Σεπτεμβρίου 2011 την Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ.

Γ. Καθορισμός μέγιστης προθεσμίας υποβολής τευχών δημοπράτησης για τις νέες εντάξεις πράξεων

Για όλες τις αποφάσεις ένταξης πράξεων (πλην κρατικών ενισχύσεων και Ταμείων) που θα εκδοθούν μετά την 20η Ιουλίου 2011 θα προβλεφθεί στο σύμφωνο αποδοχής, ειδικός όρος με τον οποίο θα προσδιορίζεται η μέγιστη προθεσμία του δικαιούχου για την υποβολή τευχών δημοπράτησης προς εξέταση στη διαχειριστική αρχή, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει τις 60 ημέρες από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης. Στις περιπτώσεις πράξεων αυτεπιστασίας προσδιορίζεται η μέγιστη προθεσμία για την έκδοση απόφασης αυτεπιστασίας, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει τις 30 ημέρες. Στην περίπτωση υπέρβασης των ανωτέρω προθεσμιών η αρμόδια διαχειριστική αρχή ανακαλεί την απόφαση ένταξης της πράξης. Σε ειδικές περιπτώσεις πράξεων κρίσιμης σημασίας και μεγέθους για την επίτευξη των στόχων του Προγράμματος (πχ Μεγάλα Έργα) μπορεί να αποφασιστεί μετά από ειδική τεκμηρίωση η συνέχιση της χρηματοδότησής τους από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα με αυστηρό χρονοδιάγραμμα ενεργειών.

Δ. Ευελιξία στη χρήση πόρων μεταξύ κωδικών θεματικών προτεραιοτήτων των ΠΕΠ

Οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές των Περιφερειών διαχειρίζονται τις κατανομές των πόρων που τους έχουν εκχωρηθεί ανά κωδικό θεματικής προτεραιότητας, ως ενδεικτικές και όχι ως δεσμευτικές, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζουν την τήρηση των διατάξεων των Κανονισμών. Οι ενδεχόμενες ανακατανομές ανά κωδικό θεματικής προτεραιότητας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την επικείμενη αναθεώρηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

Ε. Απλοποίηση συστήματος εκχωρήσεων αρμοδιοτήτων διαχείρισης

Η δημιουργία πολλών επιπέδων διαχείρισης στα Προγράμματα δημιουργεί μείζονες δυσκολίες και εμπλοκές και δυσανάλογο με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα διαχειριστικό κόστος. Για το λόγο αυτό εφεξής για το ίδιο εκχωρούμενο ποσόν θα είναι δυνατή η εκχώρηση αρμοδιοτήτων μέχρι δεύτερου βαθμού/επιπέδου και ενός μόνον Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης σε κάθε επίπεδο εκχώρησης. Τα ανωτέρω θα υλοποιούνται στο πλαίσιο μιας ενιαίας υπουργικής απόφασης.

Τυχόν τροποποιήσεις της απόφασης αυτής θα διενεργούνται υπό τον τύπο αντικατάστασής της. Σε κάθε περίπτωση οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές πριν από την έκδοση απόφασης εκχώρησης θα εξασφαλίζουν την ελαχιστοποίηση των επιπέδων εκγώοησης και των ευπλεκόυενων ενδιάυεσων φορέων διαχείρισης ώστε να περιορίζονται οι εμπλεκόμενες αρχές και ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων.

ΣΤ. Αξιοποίηση Τεχνικής Βοήθειας για την υποστήριξη φορέων διαχείρισης και δικαιούχων

Η αξιοποίηση της Τεχνικής Βοήθειας κατευθύνεται στις παρακάτω δράσεις τεχνικής υποστήριξης που θα χρηματοδοτηθούν κατά προτεραιότητα:

1) δράσεις για την ωρίμανση σκόπιμων και επιλέξιμων έργων, μεσαίας ωριμότητας (βαθμολογία 3-4), σύμφωνα με τα αποτελέσματα της διαδικασίας της παραγράφου «Η» της παρούσας εγκυκλίου, που είναι εφικτό να ωριμάσουν και να υλοποιηθούν κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, κατά την κρίση της Διαχειριστικής Αρχής κάθε Επιχειρησιακού Προγράμματος. Για την υλοποίηση των εν λόγω δράσεων ωρίμανσης θα εφαρμοστεί η αντίστοιχη εθνική νομοθεσία (π.χ. ν.3316/2005 κλπ).
2) Ενέργειες υποστήριξης μέσω Τεχνικών Συμβούλων για της πράξεις εκείνες που είναι σημαντικές ως της το αναπτυξιακό της αποτέλεσμα και απαιτούν εξειδικευμένη τεχνογνωσία για την ωρίμανση ή/και υλοποίησή της, που δεν διαθέτει ο δικαιούχος της πράξης, κατά την κρίση της Διαχειριστικής Αρχής κάθε Επιχειρησιακού Προγράμματος.
3) Πράξεις που ενώ δεν διαθέτουν ωριμότητα εν τούτοις αποτελούν πράξεις «σημαία» (flagships), σύμφωνα με τα αποτελέσματα της διαδικασίας της παραγράφου «Η» της παρούσας εγκυκλίου, για κάθε Δήμο ή Περιφέρεια ή τομέα και που είναι εφικτό να ωριμάσουν και να υλοποιηθούν κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο κατά την κρίση της Διαχειριστικής Αρχής κάθε Επιχειρησιακού Προγράμματος με συντονισμό του ΥΠΑΑΝ.
4) Τεχνική Υποστήριξη αδύναμων δικαιούχων, κατά προτεραιότητα ορεινών και νησιωτικών περιοχών, και δικαιούχων που χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο Τεχνικής Βοήθειας της Ειδικής Γραμματείας ΕΣΠΑ.
Υποστήριξη Φορέων Διαχείρισης της διαδικασίες διαχείρισης πράξεων:
5) Της περιπτώσεις που λόγω της φύσης ή του πλήθους των προτεινόμενων πράξεων απαιτείται υποστήριξη των Φορέων Διαχείρισης, από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, η υποστήριξη αυτή μπορεί να εξασφαλιστεί είτε μέσω της ΜΟΔ ΑΕ είτε μέσω Μητρώου Εμπειρογνωμόνων που θα ενεργοποιηθεί από τη ΜΟΔ ΑΕ για κάθε κατηγορία έργου.
6) Υποστήριξη θα δοθεί σε Φορείς Διαχείρισης που χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο Τεχνικής Βοήθειας της Ειδικής Γραμματείας ΕΣΠΑ, ή/και εφόσον κρίνεται αναγκαία η σχετική υποστήριξη μετά από αξιολόγηση σχετικού αιτήματος στην Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ προκειμένου να αιτηθεί την υποστήριξη της ΜΟΔ ΑΕ.

Ζ. Άμεση ενεργοποίηση όλων των Κωδικών Θεματικών Προτεραιοτήτων (ΚΘΠ) των Προγραμμάτων

Άμεση προτεραιότητα που τίθεται είναι η ενεργοποίηση του συνόλου των διαθέσιμων πόρων των Προγραμμάτων. Για το σκοπό αυτό οι αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές καλούνται μέχρι της 30 Σεπτεμβρίου 2011 να εκδώσουν προσκλήσεις για το σύνολο των Κωδικών θεματικής Προτεραιότητας του Προγράμματος ευθύνης της.

Η. Μεθοδολογία προσδιορισμού ώριμων έργων και έργων «σημαία» (flagships)

Με ευθύνη της Διαχειριστικής Αρχής και Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής κάθε ΕΠ, υλοποιείται υποχρεωτικά η διαδικασία ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΩΡΙΜΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΩΝ «ΣΗΜΑΙΑ» ΓΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ή ΤΟΜΕΑ. Με την έννοια Πράξης «ΣΗΜΑΙΑ» νοείται εκείνη η πράξη που με την υλοποίησή της, θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη μιας περιοχής, θα συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητά της και θα δημιουργήσει προοπτικές για να δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης. Για την υποστήριξη του έργου των Διαχειριστικών Αρχών και Ενδιάμεσων Διαχειριστικών Αρχών παρέχεται στο συνημμένο Παράρτημα I, προτεινόμενη μεθοδολογία προσδιορισμού ώριμων έργων/πράξεων και έργων «σημαία» των ΕΠ.

Η μεθοδολογία αυτή ή και κάθε άλλη μεθοδολογία που σχεδιάζεται από της αρμόδιες αρχές, δύναται να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία δεξαμενής ώριμων έργων και έργων «σημαία» συμβατών με της στόχους του Προγράμματος προκειμένου να αξιοποιηθούν στο σχεδιασμό των νέων προσκλήσεων του Προγράμματος ευθύνης της.

Για το σκοπό αυτό οι Διαχειριστικές Αρχές θα συγκεντρώσουν από της δυνητικούς δικαιούχους του Προγράμματος ευθύνης της, της προτάσεις που δύναται να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ. Οι εν λόγω προτάσεις ταξινομημένες κατά βαθμό ωριμότητας και η μεθοδολογία κατάταξής της θα πρέπει να κοινοποιηθούν στην Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ μέχρι της 30 Σεπτεμβρίου 2011.

Θ. Τήρηση των προβλεπόμενων προθεσμιών

Οι αρμόδιες αρχές διαχείρισης θα πρέπει να τηρούν της προθεσμίες ολοκλήρωσης των επί μέρους διαδικασιών διαχείρισης των πράξεων που προβλέπονται στην με αρ 28020/ΕΥθΥ 1212 (ΦΕΚ 1088, τ.Β,19.07.201) τροποποίηση της ΥΠΑΣΥΔ καθώς και της προθεσμίες της παραγράφου Γ (μέγιστη προθεσμία υποβολής τευχών δημοπράτησης) που τίθεται με την παρούσα εγκύκλιο. Για την ορθή παρακολούθηση των στοιχείων μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να εκδίδουν μέσω του ΟΠΣ τα τυποποιημένα έντυπα του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου ώστε να διασφαλίζεται η έγκαιρη ενημέρωση αλλά και η ορθότητα της συμπλήρωσης όλων των πεδίων.

Τέλος επισημαίνεται ότι της οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές των Περιφερειών θα πρέπει να μεριμνήσουν για την πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία του ΟΠΣ που αφορούν της Άξονες Προτεραιότητας των οικείων Περιφερειών του ΠΕΠ προκειμένου να έχουν συστηματική ενημέρωση για το σύνολο των παρεμβάσεων που υλοποιούνται στην Περιφέρειά της ανεξαρτήτως του φορέα διαχείρισης.

Οι υπηρεσίες της είναι στη διάθεσή της για κάθε περαιτέρω υποστήριξη.

Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας
Θάνος Μωραίτης

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I : Μεθοδολογία προσδιορισμού ώριμων έργων και έργων «ΣΗΜΑΙΑ»

Η προτεινόμενη μεθοδολογία καταγραφής ώριμων έργων και έργων «σημαία» αποτελείται από τρία στάδια:

1° στάδιο: ΕΔΑ - Επιλογή κρίσιμων πληροφοριών κατάταξης έργων

Στο στάδιο 1 η κάθε Διαχειριστική Αρχή αποφασίζει τις πληροφορίες και τους αντίστοιχους συντελεστές βαρύτητας που απαιτούνται, προκειμένου να κατατάξει ως προς την ωριμότητά τους, τις προτάσεις έργων δυνητικών δικαιούχων. Ενδεικτικά αναφέρονται: αδειοδοτήσεις- εγκρίσεις, φάση μελετών και τευχών δημοπράτησης, στάδιο απαλλοτριώσεων, ύπαρξη ΜΠΕ, κλπ. Επίσης προσδιορίζονται οι πληροφορίες για την καταγραφή των έργων «σημαία» για το οικείο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα.

Οι πληροφορίες αυτές καταγράφονται σε σχετική φόρμα - πίνακα, ο οποίος αποστέλλεται στους δυνητικούς δικαιούχους του προγράμματος.

(Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα έντυπα/φόρμες που οι Μονάδες Αξιολόγησης χρησιμοποιούν για την αξιολόγηση των προτάσεων).

2° στάδιο: Δικαιούχοι - Καταγραφή προτάσεων

Οι δυνητικοί δικαιούχοι του Προγράμματος συμπληρώνουν τη φόρμα για κάθε πιθανή πρόταση, με πλήρως αιτιολογημένη τεκμηρίωση για κάθε ένα από τα στοιχεία αυτής.

3° στάδιο: ΔΑ - Κατάταξη προτάσεων / καταγραφή έργων «σημαία»

Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο καταγράφονται όλες οι προτάσεις σε έναν πίνακα κατάταξης και ταξινομούνται.
Στο τέλος του τρίτου σταδίου θα υπάρχει η λίστα των έργων με έναν βαθμό ωριμότητας ανά έργο (ταξινόμηση σε έργα υψηλής, μεσαίας ή χαμηλής ωριμότητας. Ενδεικτική κλίμακα βαθμολογίας, υψηλή ωριμότητα: > 4, μεσαία: 3-4, χαμηλή: < 3) και παράλληλα θα έχουν καταγραφεί τα έργα «σημαίες» του οικείου Προγράμματος Έτσι η κάθε Διαχειριστική Αρχή θα γνωρίζει την ετοιμότητα έργων που διαθέτει σε κάθε θεματική Προτεραιότητα.