ΘΕΜΑ: Με τη μεταβατική διάταξη της παραγράφου 9, που προστέθηκε με το άρθρο 3 παρ 1α Ν.3943/11,του άρθρου 25 Ν.1882/90, ο νομοθέτης επιμηκύνει το χρόνο καθυστέρησης πληρωμής ληξιπροθέσμων χρεών προς το Δημόσιο των τεσσάρων μηνών, που απαιτείται για την ποινική υπόσταση του ιδιώνυμου εγκλήματος της καθυστέρησης πληρωμής χρεών προς το Δημόσιο, για τα χρέη που το ληξιπρόθεσμο τους είχε συντελεσθεί κατά την έναρξη ισχύος του Νόμου 3943/31-3-11, μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων μηνών από την ισχύ του νόμου τούτου. Η επιμήκυνση αυτή είναι εύλογη, γιατί έτσι αποτρέπεται η σύγχυση που θα ανέκυπτε σ' αυτά, για το λόγο ότι ένα τμήμα του χρόνου των τεσσάρων μηνών θα είχε διανυθεί με το παλιότερο νομικό καθεστώς και ένα άλλο με το νεότερο νομικό καθεστώς

Κύριο
Διευθυντή Γενικής Δ/νσης Φορολογίας
Δ/νση 16η Τμήμα Β'

1. Έχουμε την τιμή να σας γνωρίσουμε, σ' απάντηση του Δ16Β 1067447 ΕΞ 11/9-5-11 δεύτερου ερωτήματός σας που μας υποβάλατε αναφορικά με την έννοια της μεταβατικής διάταξης του άρθρου 25 παρ. 9, που προστέθηκε με άρθρο 3 παρ 1α Ν. 3943/2011, του Ν.1882/1990, που ορίζει ότι «προκειμένου περί χρεών της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, ήδη ληξιπρόθεσμων κατά την έναρξη ισχύος της παρούσης παραγράφου, τα ποινικά αδικήματα των περιπτώσεων α΄, β΄, γ΄, και δ' της παραγράφου αυτής, τελούνται με τη συνέχιση της μη καταβολής τους μετά την πάροδο τεσσάρων (4) μηνών από την έναρξη ισχύος των διατάξεων της παρούσας παραγράφου», ότι η γνώμη μας είναι η εξής:

2. Η διάταξη αυτή αναφέρεται στην περίπτωση που οφειλέτης του δημοσίου έχει κατά την έναρξη ισχύος της του Ν.3943/2011 ληξιπρόθεσμη οφειλή προς το δημόσιο χωρίς όμως να έχει συμπληρωθεί ο χρόνος των τεσσάρων μηνών που απαιτείται για την ποινική υπόσταση του αδικήματος της καθυστέρησης οφειλής προς το Δημόσιο, χρονικό διάστημα που απαιτείται για να συγκροτηθεί το ποινικό αδίκημα που προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 25 του Ν.1882/1990. Ο νομοθέτης δηλ. με την εν λόγω διάταξη επιμηκύνει το χρόνο καθυστέρησης της καταβολής του χρέους στο δημόσιο, η οποία έχει μεν αρχίσει να τρέχει πριν από την έναρξη ισχύος της διάταξης του Ν. 3943/2011, πλην όμως δεν έχει συμπληρώσει ακόμη το χρόνο των τεσσάρων μηνών, που απαιτείται για την ολοκλήρωση του αδικήματος.

3. Η άποψη, την οποία διατυπώνετε στο ερώτημά σας, ότι η διάταξη αναφέρεται και σε ήδη συντελεσμένες αξιόποινες πράξεις, δηλ. σε οφειλέτες που έχουν καθυστερήσει την καταβολή των χρεών προς το Δημόσιο πέρα των τεσσάρων μηνών σε τρόπο, ώστε με τη συνέχιση της καθυστέρησης σε διάστημα ακόμη άλλων τεσσάρων μηνών να τελείται απ' αυτούς δεύτερο αδίκημα και να υπόκεινται γι΄ αυτό σε ποινή για δεύτερη φορά, δεν είναι συμβατή με τη δογματική του ποινικού δικαίου. Και τούτο γιατί προσκρούει και αντιτίθεται στη γενική αρχή του δικαίου, που έχει και υπερνομοθετική ισχύ ως διάταξη του άρθρου 14 παρ. 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα κλπ., που κυρώθηκε με το άρθρο Πρώτο του Ν. 2462/1997 Κύρωση του ΔΣΑΠΔΑ, σύμφωνα με την οποία "κανείς δεν δικάζεται ούτε τιμωρείται για ένα αδίκημα για το οποίο έχει ήδη απαλλαγεί ή καταδικασθεί με οριστική απόφαση που εκδόθηκε σύμφωνα με το δίκαιο και την ποινική δικονομία κάθε χώρας, [ne bis in idem].

Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου
Φώτιος Μακρής

Αθήνα 10 Ιουνίου 2011
Αριθ. Πρωτ. 2452
Αριθ. Γνωμ. 10