Μεγάλος αριθμός Ελλήνων έχει μεταβεί και κατοικεί πλέον μόνιμα στο εξωτερικό λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα. Παράλληλα, σημαντικός αριθμός συμπατριωτών μας έχει κατά καιρούς μεταναστεύσει στο εξωτερικό διατηρώντας όμως περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα τα οποία αποφέρουν συνήθως κάποιο εισόδημα.

Οι Κάτοικοι Εξωτερικού, οφείλουν να υποβάλουν δηλώσεις εισοδήματος στην Ελλάδα εφόσον αποκτούν πραγματικό εισόδημα. Το πραγματικό εισόδημα μπορεί να είναι 0,01 ευρώ από τόκους κάποιας ξεχασμένης μικρο-κατάθεσης, γεγονός όμως που δεν φαίνεται να απασχολεί το φορολογικό νομοθέτη.

Η προθεσμία υποβολής δηλώσεων είναι η 30^η Απριλίου, βάσει της ΠΟΛ 1041/05-04-2016, αλλά όπως φαίνεται οι κάτοικοι εξωτερικού θα υποβάλλουν δήλωση μέχρι 30/06/2016.

Έχοντας σημαντική εμπειρία στα θέματα Κατοίκων Εξωτερικού και έχοντας σταθεί δίπλα στους Έλληνες ομογενείς για πολλά συναπτά έτη, οφείλουμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα:

«Νέοι» κάτοικοι εξωτερικού:

 Όσοι φορολογούμενοι υπέβαλαν αίτηση για να οριστούν κάτοικοι εξωτερικού μέχρι 10/03/2016 και η αίτησή τους έγινε αποδεκτή, μπορούν να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος μέχρι 31/12/2016 χωρίς πρόστιμο.

Κωδικός 320:

Στην περίπτωση συζύγων που ανήκουν στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού, καταργήθηκε ο κωδικός 320 που αφορούσε τη σύζυγο. Πλέον ο νομοθέτης υποθέτει a priori ότι όλη η οικογενειακή εστία βρίσκεται στο εξωτερικό, βάσει των ζωτικών συμφερόντων που επισημαίνονται στο άρθρο 4 του ν. 4172/2013.  

Φορολογητέο εισόδημα:

Κατά κανόνα, φορολογείται μόνο το εισόδημα που προέρχεται από πηγές εντός Ελλάδας (άρθρο 5 του ν. 4172/2013).

Τεκμήρια διαβίωσης:

Οι αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια) διαβίωσης όπως η κατοχή δευτερεύουσας κατοικίας, αυτοκινήτου, σκάφους κτλ. δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση των κατοίκων εξωτερικού, ανεξάρτητα αν αποκτούν πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα (άρθρο 33 του ν. 4172/2013).

Τεκμήρια αγοράς:

Οι αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια) απόκτησης περιουσιακών στοιχείων εφαρμόζονται εφόσον ένας κάτοικος εξωτερικού αποκτά εισόδημα από ελληνικές πηγές. Συνεπώς, αν ένας κάτοικος εξωτερικού πραγματοποιήσει μία αγορά που δεν καλύπτεται από τα εισοδήματά του, τρέχοντα και παρελθόντα μέσω ανάλωσης κεφαλαίου, καλείται να φορολογηθεί βάσει τεκμηρίων.

Δόσεις δανείων:

Εφόσον έχουν ληφθεί δάνεια από ελληνικό τραπεζικό ίδρυμα ή Έλληνα φορολογικό κάτοικο, οι τοκοχρεολυτικές δόσεις που καταβάλλονται αποτελούν επίσης τεκμήρια που πρέπει να καλυφθούν. Αυτό γιατί οι δόσεις δανείων εμπίπτουν στις κατηγορία των δαπανών απόκτησης περιουσίας και όχι στα ετήσια τεκμήρια διαβίωσης.

Ο «μαγικός» κωδικός 781:

Παρόλα αυτά, οι κάτοικοι εξωτερικού έχουν τη δυνατότητα να εισάγουν κεφάλαια μέσω τράπεζας από το εξωτερικό, χωρίς να αναφέρουν την πηγή από την οποία προέρχονται, και να τα χρησιμοποιήσουν για κάλυψη τεκμηρίων. Αυτά τα ποσά πρέπει να δηλωθούν στον κωδικό 781, βάσει των σχετικών βεβαιώσεων από το πιστωτικό ίδρυμα που μεσολαβεί.

Φόρος Υπεραξίας:

Οι κάτοικοι εξωτερικού απαλλάσσονται από το φόρο υπεραξίας (Κεφ. ΣΤ’ του ν. 4172/2013) εφόσον μπορούν να διαθέσουν στο θεματοφύλακά του Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας, στο οποίο θα βασιστεί εκείνος για να μη διενεργήσει την παρακράτηση (βλ. ΠΟΛ 1032/2015). Σημειώνεται ότι η απαλλαγή επιτυγχάνεται αν ο κάτοικος εξωτερικού διαμένει σε χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει ΣΑΔΦ.

Μερίσματα από ελληνικές επιχειρήσεις:

Οι κάτοικοι εξωτερικού ενδέχεται να φορολογηθούν, για τα μερίσματα που λαμβάνουν από πηγές Ελλάδας, μόνο στη χώρα μας, μόνο στο κράτος που διαμένουν μόνιμα ή και στα δύο κράτη. Ο χειρισμός εξαρτάται από τις εκάστοτε διατάξεις που περιλαμβάνονται στη ΣΑΔΦ μεταξύ Ελλάδας και του άλλου κράτους (βλ ΠΟΛ 1042/2015). Για την επίλυση του ζητήματος, οι κάτοικοι εξωτερικού οφείλουν να καταθέτουν Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας στην επιχείρηση που προβαίνει σε διανομή, η οποία θα εξετάζει αν πρέπει να διενεργήσει παρακράτηση (βλ. ΠΟΛ 1011/2015). Γενικά τα μερίσματα που διανέμουν οι Ελληνικές επιχειρήσεις ανεξάρτητα αν είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο ή όχι θεωρούνται ότι προέρχονται από πηγές Ελλάδας άρα υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 10%. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος κατοικεί σε χώρα με την οποία η Ελλάδα δεν έχει συνάψει ΣΑΔΦ και λαμβάνει μερίσματα, τότε θα πληρώσει 10% παρακράτηση φόρου την οποία θα πρέπει να συμψηφίσει με το φόρο στη χώρα στην οποία είναι φορολογικός κάτοικος. 

Ετήσια τεκμηρίωση:

Οι κάτοικοι εξωτερικού που αποκτούν πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα δεν υποχρεούνται να προσκομίζουν δικαιολογητικά στη Δ.Ο.Υ. όπου υποβάλλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος ως κάτοικοι αλλοδαπής, προκειμένου να αποδείξουν ότι είναι όντως κάτοικοι εξωτερικού. Σε κάθε περίπτωση, προτείνεται τα εν λόγω δικαιολογητικά να εκδίδονται σε ετήσια βάση ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμα σε περίπτωση ελέγχου.

Κλείνοντας, αξίζει για μία ακόμη φορά να τονιστεί ότι ως φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού νοούνται όσοι ανήκουν στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού ή στο τμήμα κατοίκων εξωτερικού των Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας. Η διαμονή κάποιου φορολογούμενου στο εξωτερικό, η οποία δεν έχει γνωστοποιηθεί στην Εφορία και δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι απαραίτητες διαδικασίες αλλαγής του φορολογικού του status, δεν τον καθιστά αυτοδίκαια κάτοικο εξωτερικού. Συνεπώς, δεν μπορεί να απολαμβάνει τη συγκεκριμένη ευνοϊκή μεταχείριση.