Εισαγωγή

Στα μέσα Σεπτέμβρη δόθηκε στη δημοσιότητα η ΠΟΛ 1200/2015, αναφορικά με τη διαδικασία αναστολής του ΑΦΜ για διενέργεια ενδοκοινοτικών συναλλαγών. Η συγκεκριμένη δυνατότητα είχε παρασχεθεί στη Φορολογική Διοίκηση με την παρ. 4 του άρθρου 11 του ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών), ενώ ο Γενικός Γραμματέας είχε εξουσιοδοτηθεί αναφορικά με τον προσδιορισμό των περιπτώσεων και των απαραίτητων διαδικασιών.

Προϋποθέσεις αναστολής ΑΦΜ

Η χρήση του ΑΦΜ για διενέργεια ενδοκοινοτικών συναλλαγών αναστέλλεται στις περιπτώσεις που υφίστανται στοιχεία, βάσει των οποίων μπορεί να αποδειχθεί ότι ο φορολογούμενος:

• Έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα ή
• Διαπράττει φοροδιαφυγή.

Ως στοιχεία τέτοια νοούνται:

Α. Η μη υποβολή δηλώσεων Φ.Π.Α. και ανακεφαλαιωτικών πινάκων,

Β. Η υποβολή μηδενικών δηλώσεων Φ.Π.Α. επί ένα έτος.

Γ. Η διαπίστωση μετά από επιτόπιο έλεγχο και έρευνα αρμόδιας Φορολογικής Αρχής, ότι ο φορολογούμενος δε βρίσκεται στη διεύθυνση που έχει δηλώσει ως έδρα,

Δ. Η διαπίστωση φοροδιαφυγής όσον αφορά Φ.Π.Α. σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 55 του Ν. 4174/2013,

Ε. Η διαπίστωση ότι ο ΑΦΜ/ΦΠΑ μη εγκατεστημένου κοινοτικού υποκείμενου, στον οποίο έχει χορηγηθεί ΑΦΜ για σκοπούς ΦΠΑ στη χώρα μας, έχει καταστεί μη έγκυρος, λόγω του ότι έχει κριθεί «εξαφανισμένος έμπορος» στο Κράτος Μέλος εγκατάστασής του.

ΣΤ. Η άρνηση του φορολογουμένου να επιδείξει ή να παράσχει πρόσβαση σε πρωτότυπα λογιστικά έγγραφα, τα οποία ζητούνται από την Φορολογική Διοίκηση.

Διαδικασία αναστολής

Οι προϋποθέσεις Α και Β, περί μη υποβολής ή υποβολής μηδενικών δηλώσεων ΦΠΑ, διαπιστώνονται κεντρικά από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της ΓΓΔΕ, η οποία δύναται να αναστείλει τη χρήση των ΑΦΜ. Της αναστολής πρέπει να προηγηθεί ενημέρωση του φορολογουμένου με e-mail στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τη Διεύθυνση Φορολογικής Συμμόρφωσης.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η Φορολογική Διοίκηση κοινοποιεί στο φορολογούμενο εγγράφως  την πρόθεσή της για αναστολή χρήσης του ΑΦΜ στα πλαίσια της πραγματοποίησης ενδοκοινοτικών συναλλαγών. Παράλληλα, οφείλει να γνωστοποιήσει τους λόγους αναστολής και να τον καλέσει να υποβάλλει εγγράφως τις απόψεις του εντός 10 ημερών από την κοινοποίηση. Αφού αξιολογηθούν οι απόψεις του φορολογουμένου, εκδίδεται εντός 5 ημερών απόφαση περί αναστολής ή μη της χρήσης του ΑΦΜ.

Συνέπειες και άρση της αναστολής

Ο φορολογούμενος του οποίου έχει ανασταλεί η χρήση ΑΦΜ για διενέργεια ενδοκοινοτικών συναλλαγών, δεν μπορεί από την καταχώρηση της να προβεί σε ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ και ανακεφαλαιωτικών πινάκων. Επιπρόσθετα, ο ΑΦΜ φορολογουμένου δεν επαληθεύεται ως έγκυρος ΑΦΜ/ΦΠΑ στο σύστημα V.I.E.S.

Άρση της αναστολής δύναται να επιτευχθεί μετά από αίτηση του φορολογουμένου με την οποία θα προσκομίζονται τα αναγκαία στοιχεία από τα οποία θα αποδεικνύεται ότι εξέλιπαν οι λόγοι αναστολής χρήσης του ΑΦΜ. Στις υποπεριπτώσεις Γ - ΣΤ απαιτείται η έκδοση σχετικής απόφασης από τη φορολογική διοίκηση.

Συμπεράσματα

Οι συγκεκριμένες διαδικασίες αναστολής χρήσης των ΑΦΜ εντάσσονται και διευρύνουν τα πλαίσια εκκαθάρισης του Μητρώου TAXIS από ανενεργά ΑΦΜ, όπως είχαν οριστεί με την ΠΟΛ 1160/2011, η οποία πλέον έπαψε να ισχύει.  

Σε κάθε περίπτωση, η Φορολογική Διοίκηση οφείλει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τους υποκείμενους στο φόρο που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος – μέλος της ΕΕ και έχουν αποκτήσει άμεσα ΑΦΜ, κατά τα προβλεπόμενα στην ΠΟΛ 1113/2013. Πιο συγκεκριμένα, οι εν λόγω φορολογούμενοι δεν διαθέτουν φορολογικό εκπρόσωπο στην Ελλάδα ο οποίος θα μπορούσε να ενημερωθεί άμεσα για την αναστολή του ΑΦΜ και να προβεί στις αναγκαίες ενέργειες για την άρση της. Συνεπώς, η κοινοποίηση θα πρέπει να γίνεται σε κάποια διεθνή γλώσσα (πχ Αγγλικά) και να διασφαλίζεται η ενημέρωση του φορολογούμενου, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ομαλή λειτουργία των δραστηριοτήτων του. Αυτό αφορά κυρίως εταιρείες που έχουν λάβει ΑΦΜ στην Ελλάδα και αναλαμβάνουν τη διενέργεια κάποιων έργων ανά διετία ή τριετία, με αποτέλεσμα οι περισσότερες δηλώσεις ΦΠΑ να είναι μηδενικές.

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές ξένες επιχειρήσεις που πραγματοποιούν πωλήσεις εξ αποστάσεως (distance sellers) έχουν περιορίσει ή διακόψει τις δραστηριότητές τους εξαιτίας των ελέγχων κίνησης κεφαλαίων (capital controls). Το συγκεκριμένο γεγονός πρέπει επίσης να συνεκτιμηθεί από τις αρμόδιες αρχές κατά την εξέταση της εμφάνισης ή μη κύκλου εργασιών, η οποία δύναται να οδηγήσει στην αναστολή χρήσης του ΑΦΜ για ενδοκοινοτικές συναλλαγές.