Εισαγωγή

Με μικρή καθυστέρηση ‘άνοιξε’ το TaxisNet για να δεχτεί τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Οι φορολογούμενοι θα παρατηρήσουν σημαντικές αλλαγές στα φορολογικά έντυπα (Ε1, Ε2 και Ε3), οι οποίες διενεργήθηκαν με σκοπό την αντιμετώπιση διαφόρων ζητημάτων όπως ο καθορισμός των δικαιούχων κοινωνικών επιδομάτων.

Στο παρόν άρθρο, επιχειρείται ο εντοπισμός των αλλαγών και η ανάλυση των φορολογικών συνεπειών για τους υπόχρεους.

Επιβεβαίωση στοιχείων

Πριν τη συμπλήρωση των ποσών της φορολογικής δήλωσης, οι φορολογούμενοι καλούνται να επιβεβαιώσουν τα προσωπικά τους στοιχεία. Οι έγγαμοι, ή προαιρετικά τα μέλη του συμφώνου συμβίωσης, υποβάλλουν κοινή δήλωση, με εξαίρεση τις περιπτώσεις διακοπής της έγγαμης συμβίωσης ή θέσης του ενός μέλους σε κατάσταση πτώχευσης ή χρήσης δικαστικής συμπαράστασης.

Κάτοικοι εξωτερικού

Πέραν των ανωτέρω, οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού πρέπει να επιβεβαιώνουν ή συμπληρώνουν τη χώρα διαμονής τους, για τους σκοπούς της διακρατικής ανταλλαγής πληροφοριών. Εφόσον, καταχωρηθεί διαφορετική χώρα από την προεπιλεγμένη από το TaxisNet, ο φορολογούμενος καλείται αυτόματα για έλεγχο και οφείλει να προσκομίσει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ σχετικό πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας.

Φιλοξενία

Με διαφορετικό τρόπο δηλώνεται και αντιμετωπίζεται από φέτος η φιλοξενία προσώπων, πέραν των εξαρτώμενων μελών (άγαμα τέκνα, συγγενείς με αναπηρία κοκ) που συμπληρώνονται στον Πίνακα 8 της δήλωσης. Αναλυτικότερα, στα πληροφοριακά στοιχεία της δήλωσης, ο φορολογούμενος οφείλει να συμπληρώσει αν φιλοξενεί πρόσωπα υπόχρεα σε δήλωση. Το Taxisnet πραγματοποιεί άμεσα διασταύρωση της φιλοξενίας, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η υποβολή δήλωσης από τον φιλοξενούμενο αν ο παρέχων τη φιλοξενία δεν τον έχει συμπεριλάβει στη δική του φορολογική δήλωση.

Η συρρίκνωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών οδήγησε σε σημαντική αύξηση της παρατηρούμενης φιλοξενίας. Παρόλα αυτά, δεν είναι λίγες φορές που η φιλοξενία ακολουθείται ως πρακτική για να αποφευχθεί η επιβάρυνση με τεκμήρια προσώπων με πολύ χαμηλό πραγματικό εισόδημα. Συνεπώς, η φορολογική διοίκηση επιδιώκει να εντοπίσει τέτοιου είδους φαινόμενα και παράλληλα να έχει μία σαφή εικόνα για τους δικαιούχους των κοινωνικών επιδομάτων.

Υπενθυμίζουμε ότι μέχρι πέρυσι, η φιλοξενία δηλωνόταν μόνο από τον φιλοξενούμενο. Σε περίπτωση αμφισβήτησης από τη φορολογική διοίκηση, ο παρέχων τη φιλοξενία έπρεπε να καταθέσει σχετική Υπεύθυνη Δήλωση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. για σκοπούς διασταύρωσης.

Αγροτικά και εξομοιούμενα εισοδήματα

Η δραστηριότητα της οικοτεχνίας θα περιληφθεί για σκοπούς φορολογίας στην αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Σημειώνεται ότι όλες οι αγροτικές επιδοτήσεις και ενισχύσεις που λήφθηκαν μέσα στο 2017, θεωρούνται απαλλασσόμενα εισοδήματα και θα συμπληρωθούν στους κωδικούς 659-660. Παρόλα αυτά, οι επιδοτήσεις προσαυξάνουν τα εισοδήματα στα οποία επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Κλείνοντας, στις περιπτώσεις που οι βεβαιώσεις για τα παραπάνω εισοδήματα εκδόθηκαν καθυστερημένα, δεν επιβάλλονται πρόστιμα και τόκοι επί των τροποποιητικών δηλώσεων, εφόσον υποβληθούν ως το τέλος του φορολογικού έτους που εκδόθηκε η βεβαίωση.

Ενοίκια

Για τους σκοπούς συμμόρφωσης με τις διατάξεις περί βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, στο έντυπο Ε2 (στήλη: είδος μίσθωσης) προστέθηκε ο κωδικός 60 που αφορά την εκμίσθωση ακινήτων μέσω ψηφιακών πλατφορμών (πχ. Airbnb). Το σχετικό εισόδημα δηλώνεται συγκεντρωτικά ανά ακίνητο και με την οριστικοποίηση του Ε2 ενημερώνεται αυτόματα το αντίστοιχο πεδίο της φορολογικής δήλωσης.

Ποσά που δεν μειώνουν την ετήσια δαπάνη

Ο κωδικός 429 (και αντίστοιχα 430 για τη σύζυγο), με περιγραφή «Λοιπά πληροφοριακά στοιχεία – χρηματικά ποσά που δεν μειώνουν την ετήσια δαπάνη», εντάχθηκε από φέτος στη δήλωση Ε1. Στο συγκεκριμένο πεδίο αναγράφονται χρηματικά ποσά τα οποία έχουν εισπραχθεί, αλλά με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν καλύπτουν τεκμήρια και δεν υπάγονται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης.

Παραδόξως, ο φορολογικός οδηγός που δημοσιεύτηκε από την ΑΑΔΕ, δεν παρέχει πρόσθετες διευκρινίσεις για την προέλευση των εισοδημάτων που μπορούν να περιληφθούν σε αυτό τον κωδικό.

Συγκέντρωση αποδείξεων

Ως γνωστόν, οι δαπάνες που αναγνωρίζονται για τη διασφάλιση του αφορολόγητου πρέπει να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, e-banking κτλ). Η κλίμακα, βάσει της οποία προσδιορίζεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό δαπανών, δίνεται ακολούθως:

Εισόδημα (σε ευρώ)

Ποσοστό ελάχιστης δαπάνης

με ηλεκτρονική συναλλαγή

1-10.000,00

10%

10.000,01-30.000,00

15%

30.0000,01 και άνω

20% μέχρι 30.000,00

Οι παραπάνω κωδικοί δεν προσυμπληρώνονται από τη Φορολογική Διοίκηση, αλλά οι ίδιοι οι φορολογούμενοι υπολογίζουν το σύνολο και το αναγράφουν. Προς διευκόλυνση των υπολογισμών τους, η Φορολογική Διοίκηση αναρτά την ηλεκτρονική πληροφόρηση που έχει στη διάθεσή της. Συνεπώς, προτείνεται οι φορολογούμενοι να συμπληρώνουν ακριβώς το απαιτούμενο ποσό των αποδείξεων που αντιστοιχεί στο συνολικό εισόδημά τους. Στην περίπτωση που το απαιτούμενο ποσό υπολείπεται του αναρτημένου στο TaxisNet, οφείλουν να ελέγχουν την ύπαρξη ηλεκτρονικών συναλλαγών που δεν έχουν περιληφθεί. Εάν τελικά οι πραγματικές δαπάνες υπολείπονται των απαιτούμενων, στη διαφορά επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 22%.

Σημειώνεται ότι από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για την πραγματοποίηση των δαπανών, εξαιρούνται φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω και όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να συμπληρώνεται ο κωδικός 023 των πληροφοριακών στοιχείων.

Κάτοικοι εξωτερικού

Κατά κανόνα, οι κάτοικοι εξωτερικού δεν δικαιούνται τη μείωση φόρου εισοδήματος (αφορολόγητο), συνεπώς δεν είναι υπόχρεοι συγκέντρωσης αποδείξεων μέσω της πραγματοποίησης ηλεκτρονικών συναλλαγών. Κατ’ εξαίρεση, οι φορολογικοί κάτοικοι ΕΕ ή ΕΟΧ που αποκτούν τουλάχιστον το 90% του εισοδήματός τους στην Ελλάδα ή θα δικαιούνταν μείωση δυνάμει της νομοθεσίας της χώρας κατοικίας τους, μπορούν να επικαλεστούν το αφορολόγητο, με την υποχρέωση συγκέντρωσης αποδείξεων. Υπενθυμίζουμε πάντως ότι οι δαπάνες μπορούν να έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα κατοικίας τους που βρίσκεται εντός της ΕΕ ή του ΕΟΧ.

Τεκμήρια

Η διαφορά τεκμηρίων που προκύπτει για τους φορολογούμενους ανέργους θα φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών, ανεξάρτητα από την περίοδο της ανεργίας, εφόσον προσκομίσουν στην αρμόδια εφορία τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την απόδειξη της. Προς διευκόλυνση των φορολογουμένων και για την αποφυγή επισκέψεων στις κατά τόπους Δ.Ο.Υ., τα παραπάνω στοιχεία προσκομίζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες ηλεκτρονικά μέχρι την 28η Φεβρουαρίου.

Οι δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων εφαρμόζονται μόνο όταν τις εν λόγω δαπάνες πραγματοποιούν φυσικά πρόσωπα και σε καμία περίπτωση στα πλαίσια της επιχειρηματικής δραστηριότητας τους (επιτηδευματίες).

Αλλαγές στο Ε3

Μεγάλο όγκο πληροφοριών και υψηλό βαθμό ανάλυσης θα περιλαμβάνει στο εξής το Ε3, το οποίο συμπληρώνεται από επιχειρήσεις, επαγγελματίες και «μπλοκάκηδες». Πιο συγκεκριμένα, στον Πίνακα των πληροφοριακών στοιχείων έχουν γίνει οι ακόλουθες προσθήκες:

•          Απασχολούμενο προσωπικό (μισθωτοί-εποχικό προσωπικό)

•          Μέγεθος οντότητας σύμφωνα με τα Ε.Λ.Π

•          Ενεργές ιστοσελίδες, διευθύνσεις αλληλογραφίας

•          Επαγγελματικοί λογαριασμοί

•          Ενεργά POS

•          Συνδεδεμένες επιχειρήσεις

Επιπρόσθετα, οι «Ενεργοί Επαγγελματικοί Λογαριασμοί Επιχείρησης» και τα «Ενεργά Τερματικά POS», στην Ελλάδα και το εξωτερικό, πρέπει επίσης να γνωστοποιηθούν στη Φορολογική Διοίκηση (κωδικοί 040 και 041 αντίστοιχα), ενώ σε περιπτώσεις λάθους, παρέχεται η δυνατότητα τυχόν προσθήκης ή διόρθωσης.

Όσον αφορά το λογιστικό αποτέλεσμα, οι ξεχωριστοί πίνακες για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα αντικαθίστανται από ένα ενιαίο πίνακα. Παράλληλα, ανεξάρτητα από τα τηρούμενα βιβλία (απλογραφικά- διπλογραφικά), έχει προστεθεί ένας πίνακας που περιλαμβάνει το κόστος πωληθέντων, το κόστος ανάλωσης και το κόστος απομείωσης εμπορευμάτων και πρώτων υλών. Αντίστοιχο βαθμός ανάλυσης επιχειρείται στα έσοδα και στις υπόλοιπες κατηγορίες εξόδων (προμήθειες διαχείρισης, έξοδα διαφήμισης, έξοδα ταξιδιών, δαπάνες ενέργειας, παροχές σε είδος σε εργαζομένους κτλ).

Τέλος,  στις περιπτώσεις που το Ε3 συμπληρώνεται από λογιστή, το έντυπο υποβάλλεται αποκλειστικά με τους κωδικούς του λογιστή και όχι με τους κωδικούς του επιχειρηματία (φυσικού ή νομικού προσώπου). Παρόλα αυτά, η συμπλήρωση και υποβολή των υπόλοιπων εντύπων φορολογίας εισοδήματος δεν απαιτείται να γίνει με τους εν λόγω κωδικούς.

Επίλογος

Αρκετά ζητήματα ανέκυψαν το προηγούμενο διάστημα τα οποία μας είχαν προϊδεάσει για σημαντικές αλλαγές στο πεδίο της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Οι δηλώσεις συνεχώς ‘εμπλουτίζονται’ με πρόσθετα πεδία πληροφοριακού ή ουσιαστικού χαρακτήρα, γεγονός που αυξάνει την πολυπλοκότητα και δυσχεραίνει την ορθή συμπλήρωσή τους από φορολογούμενους που δεν διαθέτουν εξειδικευμένη γνώση ή δεν παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις. Δεδομένου ότι οι αλλαγές που αναφέρθηκαν δεν έχουν ερμηνευτεί επαρκώς και αφομοιωθεί από τους φορολογούμενους και τους επαγγελματίες, αναμένεται να δοθεί κάποια παράταση στο χρόνο υποβολής των δηλώσεων, με σκοπό την επαρκή συμμόρφωση.