Εμπορικό και επιχειρηματικό περιβάλλον

Η Δημοκρατία της Μολδαβίας βρίσκεται στα νότιο-ανατολικά της Ευρώπης, μεταξύ της Ρουμανίας και της Ουκρανίας, και έχει πληθυσμό περί τους 4.320.000 κατοίκους. Από τον Μάρτιο του 2008, η Δημοκρατία της Μολδαβίας έχει ωφεληθεί από τις προτιμησιακές εμπορικές συναλλαγές¹ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς προσφέρουν  δωρεάν πρόσβαση στην κοινοτική αγορά 12.000 προϊόντων που προέρχονται από τη Μολδαβία. Αποτελεί επίσης μέλος της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (CEFTA)² . 

Η εκδήλωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και των δύσκολων οικονομικών συνθηκών στις ξένες αγορές προκάλεσε  την μείωση του ΑΕΠ της χώρας κατά 6% το 2009.Το 2010-11, η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας προκλήθηκε αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 7%. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του IMF, η ανάπτυξη ανήλθε στο 6,4% το 2011, ενώ το 2012 προβλεπόταν ανάπτυξη 3.5% και για το 2013 επίσης ανάπτυξη της τάξεως του 4,5%. Επίσης, η ετήσια έρευνα Ease Doing Business, της Παγκόσμιας Τράπεζας, κατατάσσει την χώρα στην 83η θέση ανάμεσα σε 185 χώρες από όλο τον κόσμο.

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, καθυστερούν εξαιτίας του φαινόμενου της διαφθοράς στην περιοχή και έτσι, τείνει να είναι μια μικρή οικονομία.Στόχος της Μολδαβίας είναι να παράσχει ένα πλήρως υποστηρικτικό επιχειρηματικό περιβάλλον το οποίο ευνοεί τη διαφάνεια στις συναλλαγές. Το Σύνταγμα της χώρας εγγυάται το απαραβίαστο των ξένων και εγχώριων επενδύσεων, με την ενσωμάτωση κανόνων όπως την αρχή προστασίας της υπεροχής του διεθνούς δικαίου και της ιδιωτικής ιδιοκτησίας μέσω διατάξεων για την άδικη απαλλοτρίωση κ.ά.Το επιχειρηματικό ενδιαφέρον στη Μολδαβία επικεντρώνεται στο χώρο των λιανικών πωλήσεων, της επεξεργασίας τροφίμων και του κρασιού. Συνεπώς, στους λόγους επιλογής της χώρας για επενδύσεις ξεχωρίζουν τόσο η μη επιβολή φόρου επί των κεφαλαιακών κερδών στις συναλλαγές των μη μόνιμων κατοίκων, όσο και η επιβολή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IFRS)³.

Επίσης, το καλά εξειδικευμένο και πολύγλωσσο εργατικό δυναμικό, σε συνδυασμό με το σχετικά χαμηλό κόστος εργασίας, οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, που είναι  προαιρετικές για τους απόδημους και τέλος, το ευνοϊκό καθεστώς των θεωρήσεων, καθώς δεν χρειάζεται θεώρηση εισόδου για τους πολίτες από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιαπωνία, την Ελβετία, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Μολδαβία.

Φορολογικό σύστημα

Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία της Μολδαβίας, μια εταιρεία θεωρείται κάτοικος Μολδαβίας αν έχει συσταθεί ή διοικείται στη Μολδαβία, ή αν έχει τον κύριο τόπο άσκησης της δραστηριότητάς της στη Μολδαβία. Στην πράξη η φορολογική κατοικία των εταιρειών καθορίζεται βάσει της καταστατικής έδρας τους. Επίσης,με βάση τη φορολογική νομοθεσία της Μολδαβίας, ως μόνιμη εγκατάσταση θεωρείται ένας καθορισμένος τόπος επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσω του οποίου ένας αλλοδαπός κάτοικος ασκεί, εν όλω ή εν μέρει, είτε άμεσα είτε μέσω ενός εξαρτημένου πράκτορα, επιχειρηματική δραστηριότητα στην επικράτεια της Μολδαβίας (π.χ. άλλες υπηρεσίες και δραστηριότητες, εάν η περίοδος κατά την οποία οι εν λόγω υπηρεσίες / δραστηριότητες που διεξάγονται υπερβαίνει τους τρεις μήνες). Γενικά, όμως, δεν είναι πολύ συνηθισμένο για αλλοδαπές εταιρείες να διατηρούν μόνιμη εγκατάσταση στη Μολδαβία.Οι εταιρείες - κάτοικοι Μολδαβίας υπόκεινται σε φόρο στη Μολδαβία για το παγκόσμιο εισόδημά τους, ενώ οι μόνιμες εγκαταστάσεις υπόκεινται σε φόρο στη Μολδαβία μόνο για τα εισοδήματα που προέρχονται από πηγές ευρισκόμενες στη Μολδαβία. 

Ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων για το 2012 είναι 12%. Επίσης, για το έτος 2012, οι ατομικές επιχειρήσεις υπόκεινται σε προοδευτικούς συντελεστές του 7% για ετήσιο εισόδημα έως 25.200 MDL (περίπου 1.660 ευρώ) και 18% για ετήσιο εισόδημα άνω των 25.200 MDL (περίπου 1.660 ευρώ). Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δεν είναι εγγεγραμμένες ως υποκείμενοι στον ΦΠΑ (δηλαδή με δηλωθέντα λειτουργικών κέρδη μέχρι MDL 100.000 ή περίπου 6.600 ευρώ κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος) θα πρέπει να εφαρμόζουν ένα ειδικό καθεστώς φορολογίας εισοδήματός τους, 3% επί του κύκλου εργασιών τους. Αυτό το ειδικό φορολογικό καθεστώς είναι προαιρετικό για τα νομικά πρόσωπα που δεν είναι υποκείμενα και που έχουν δηλωθέντα λειτουργικά κέρδη μεταξύ MDL 100.000 (περίπου € 6.600) και MDL 600,000 (περίπου 39.500 ευρώ) κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Περαιτέρω, εάν οι φορολογικές αρχές της Μολδαβίας στο πλαίσιο φορολογικού ελέγχου, με την εφαρμογή έμμεσων μεθόδων, προσδιορίζουν εκ νέου το εισόδημα των εταιρειών σε σχέση με το δηλωθέν ακαθάριστο εισόδημα, επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 15% επί του υπερβάλλοντος καταλογισθέντος ποσού.

Το φορολογητέο εισόδημα προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο και προσαρμόζεται σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία. Πιο συγκεκριμένα, οι κανόνες για τα κεφαλαιακά κέρδη ισχύουν για τα κέρδη της εταιρείες-κατοίκων Μολδαβίας που πωλούν πάγια στοιχεία ενεργητικού σε περιστασιακή βάση και των οποίων η συνήθης δραστηριότητα δεν περιλαμβάνει συναλλαγές με ακίνητα, π.χ. κτίρια, οικόπεδα, και μετοχές. Τα έσοδα που προκύπτουν από την πώληση, ανταλλαγή ή διάθεση των περιουσιακών στοιχείων του κεφαλαίου θεωρείται ως κεφαλαιακό κέρδος στο ποσό του 50% της διαφοράς μεταξύ της τιμής κτήσης (δηλαδή όλες τις δαπάνες που σχετίζονται με την απόκτηση του περιουσιακού στοιχείου) και της τιμής πώλησης. Αυτή η υπεραξία θα πρέπει να περιλαμβάνεται στο συνολικό ακαθάριστο εισόδημα του έτους, κατά το οποίο τα πάγια στοιχεία πωλήθηκαν. Το εν λόγω εισόδημα υπόκειται σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, με συντελεστή 12%. Τα κεφαλαιακά κέρδη μπορούν να συμψηφίζονται με τις κεφαλαιακές ζημιές που δηλώνονται κατά το τρέχον ή το προηγούμενο έτος. 

Επιπλέον, ξεκινώντας με τα κέρδη για το 2012, τα μερίσματα που καταβάλλονται από νομικά πρόσωπα κατοίκους Μολδαβίας σε άλλα νομικά πρόσωπα κατοίκους Μολδαβίας υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου (ο φόρος αυτός είναι τελικός) με συντελεστή 6%.Τα μερίσματα που λαμβάνονται από ημεδαπά νομικά πρόσωπα και διανέμονται από αλλοδαπά νομικά πρόσωπα περιλαμβάνονται στο φορολογητέο εισόδημα και φορολογούνται με τον ισχύοντα φορολογικό συντελεστή 12%. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Μολδαβίας, ο δικαιούχος των μερισμάτων δικαιούται πίστωσης του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή χώρα, με ορισμένους περιορισμούς.

Επιπρόσθετα, η φορολογική νομοθεσία της Μολδαβίας προβλέπει τις ακόλουθες κύριες κατηγορίες εισοδημάτων τα οποία δεν φορολογούνται:
•    Οι εισφορές στο κεφάλαιο μιας εταιρείας.
•    Τα έσοδα που προκύπτουν από απαλλαγές του φόρου εισοδήματος.
•    Τα χρηματικά ποσά από ειδικά ταμεία και τα οποία χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τον σκοπό των ταμείων αυτών.
•    Οι τόκοι τραπεζικών καταθέσεων που διατηρούν τα νομικά πρόσωπα με διάρκεια μεγαλύτερη των τριών ετών, καθώς και οι τόκοι που προέρχονται από εταιρικούς τίτλους που εκδίδονται με τη μορφή ομολόγων για περίοδο μεγαλύτερη των τριών ετών (η φορολογική απαλλαγή ισχύει μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2015).
•    Οι τόκοι που προέρχονται από κρατικά ομόλογα (η φορολογική απαλλαγή ισχύει μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2015).

Επιπρόσθετα, και τα παρακάτω στοιχεία έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο των απαλλασσόμενων από το φόρο εισοδημάτων:
•    Τα  εισοδήματα που έχουν προκύψει λόγω της μετάβασης από τα Εθνικά Λογιστικά Πρότυπα στα ΔΛΠ.
•    Τα εισοδήματα που προκύπτουν από την αναπροσαρμογή των παγίων και άλλων περιουσιακών στοιχείων.
•    Τα μερίσματα που καλύπτουν τις χρήσεις έως την 1η Ιανουαρίου 2008, που καταβάλλονται σε ιδιώτες κατοίκους.

Κατά γενικό κανόνα, οι δαπάνες μιας εταιρείας εκπίπτουν για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος μόνο εάν θεωρούνται ως συνήθη και απαραίτητα, με στόχο την παραγωγή φορολογητέου εισοδήματος, και δικαιολογείται επαρκώς από τα αντίστοιχα παραστατικά.

Μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες δαπάνες είναι γενικά εκπιπτόμενες:
•    Οι αποσβέσεις των παγίων στοιχείων.
•    Απόσβεση άυλων παγίων στοιχείων του ενεργητικού που υπολογίζονται με την σταθερή μέθοδο.
•    Δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης (R & D) κατά τη διάρκεια της διαχειριστικής περιόδου εάν να πληρούνται ορισμένοι όροι.
•    Δαπάνες επαγγελματικών ταξιδίων, δαπάνες πρωτοκόλλου, και τα δαπάνες για την ασφάλιση των εταιρειών.
•    Δαπάνες λόγω φθοράς, καταστροφής π.χ. προϊόντων εάν έχει εγκριθεί από τον διευθυντή της εταιρείας.
•    Επισφαλείς απαιτήσεις, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.
•    Δαπάνες για φιλανθρωπικούς σκοπούς και χορηγίες.

Από το 2012, το ποσοστό των εκπιπτόμενων δαπανών για επιχειρηματικούς σκοπούς που δεν υποστηρίζονται επαρκώς από τα απαραίτητα παραστατικά έγγραφα έχει αυξηθεί από 0,1% έως 0,2%.Ωστόσο, διαφορετικοί κανόνες ισχύουν ως προς την έκπτωση των τόκων δανείων που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση επιχειρησιακών δραστηριοτήτων και για τα δάνεια που χρησιμοποιούνται για επενδυτικές δραστηριότητες και πραγματοποιούνται σε περιστασιακή βάση. Κατά γενικό κανόνα, η έκπτωση τόκων και συναλλαγματικών ζημιών επιτρέπεται για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος εφόσον οι εν λόγω δαπάνες θεωρούνται ως συνήθεις και αναγκαίες για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Οι δαπάνες θα πρέπει επίσης να πραγματοποιούνται για τους σκοπούς της απόκτησης του φορολογητέου εισοδήματος και να δικαιολογούνται από αντίστοιχα παραστατικά. Οι τόκοι που καταβάλλονται από εταιρείες - κατοίκους Μολδαβίας και αφορούν τη συνήθη δραστηριότητά τους γενικά εκπίπτουν, όμως, υπάρχουν και κάποιοι ειδικότεροι περιορισμοί. 

Επίσης, οι φορολογικές ζημίες μπορούν να μεταφέρονται στις τρεις επόμενες χρήσεις, σε τρείς ισόποσες δόσεις. Μεταφορά ζημιών σε προηγούμενες χρήσεις δεν επιτρέπεται.

Όσον αφορά τα εισοδήματα που καταβάλλονται σε αλλοδαπούς κατοίκους, τα μερίσματα υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 6% για το έτος 2012 και σε όλα τα υπόλοιπα είδη εισοδημάτων επιβάλλεται φόρος 12%, εκτός εάν προβλέπονται μειωμένοι συντελεστές βάσει των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ).

Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων

Η καθορισμός της φορολογικής κατοικίας ενός φυσικού προσώπου είναι σημαντική για τους σκοπούς επιβολής του φόρου εισοδήματος. Σύμφωνα με την φορολογική νομοθεσία της Μολδαβίας, ένα φυσικό πρόσωπο θεωρείται κάτοικος της Μολδαβίας, αν συντρέχει μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
•    έχει τη μόνιμη κατοικία του στη Μολδαβία, ακόμη και αν κατά τη διάρκεια του έτους βρίσκεται στο εξωτερικό για σπουδές, για ιατρική περίθαλψη ή για επαγγελματικούς λόγους.
•    έχει φυσική παρουσία στη Μολδαβία για περίοδο που υπερβαίνει τις 183 ημέρες σε ένα φορολογικό έτος (με εξαίρεση για τους διπλωμάτες και τα μέλη της οικογένεια. Οι συντελεστές φορολογίας εισοδήματος των φυσικών προσώπων στη Μολδαβία είναι 7% για εισοδήματα από 0 MDL έως 25.200 MDL και 18% για εισοδήματα πάνω από 25.200 MDL: 18%.

Φορολογικοί Συντελεστές

Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα

Οι οικονομικές δηλώσεις πρέπει να συντάσσονται σύμφωνα με τα εθνικά λογιστικά πρότυπα ( GAAP της Δημοκρατίας της Μολδαβίας), τα οποία είναι βασισμένα στην έκδοση των ΔΛΠ του 1995. Σύμφωνα όμως με το κανονιστικό πλαίσιο, τα ΔΛΠ θα γίνουν υποχρεωτικά για τις εισηγμένες επιχειρήσεις που κάνουν έναρξη το 2012. Οι τοπικές φορολογικές αρχές δεν έχουν αναγγείλει οποιαδήποτε σχέδια υιοθέτησης ή σύγκλισης των ΔΛΠ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Φορολογική σχέση με την Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει υπογράψει με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας από το 2005 η οποία κυρώθηκε με τον Ν.3357/2005. Η Σ.Α.Δ.Φ. ρυθμίζει τη φορολόγηση των συντάξεων, των μισθωτών υπηρεσιών, των μερισμάτων, των τόκων και των δικαιωμάτων.Τα ανώτερα όρια παρακράτησης φόρου σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της Ελλάδας, της Μολδαβίας και βάσει της ΣΑΔΦ είναι:

Για πληρωμές από την Μολδαβία  προς την Ελλάδα
Μερίσματα: 5%  
Τόκοι: 10%
Δικαιώματα: 8%

Για πληρωμές από την Ελλάδα προς την Μολδαβία 
Μερίσματα: 6% 
Τόκοι: 10%
Δικαιώματα: 8%

Συντάξεις και άλλες παρόμοιες αμοιβές που καταβάλλονται σε κάτοικο Ελλάδας έναντι προηγούμενης εξαρτημένης απασχόλησης, φορολογούνται μόνο στην Ελλάδα. Συντάξεις που καταβάλλονται από το Κράτος της Μολδαβίας ή από τοπική αρχή αυτού, είτε από ταμεία που έχουν συσταθεί από αυτά, σε φυσικό πρόσωπο για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν προς το Κράτος αυτό ή προς την τοπική αρχή, φορολογούνται μόνο στη Μολδαβία. Εάν, όμως, το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος Ελλάδας, οι παραπάνω συντάξεις φορολογούνται μόνο στην Ελλάδα. 

Η Μολδαβία ανήκει στα κράτη με προνομιακό φορολογικό καθεστώς⁴ .Συνεπώς, οι συναλλαγές με την Μολδαβία ως κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, δεν αναγνωρίζονται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των Ελληνικών επιχειρήσεων, εκτός εάν ο φορολογούμενος που προβαίνει σε πληρωμές αποδείξει ότι η συναλλαγή είναι πραγματική, αληθής κ.λ.π.

Βασικές μορφές επιχειρήσεων

Σε αυτές περιλαμβάνονται οι εξής: η ατομική επιχείρηση (personală de afaceri), η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (societate cu răspundere limitată), η ανώνυμη εταιρεία (societate anonimă), ο συνεταιρισμός (parteneriat), ο όμιλος (grup), leasing (de leasing), κρατικές και δημοτικές επιχειρήσεις (întreprinderile de stat şi municipale).

Νόμισμα

Το νόμισμα της Μολδαβίας είναι το Μολδαβικό Λέου (κωδικός MDL).
Ισοτιμία: 1 EUR = 16,00 MDL (Μάρτιος 2013)

Εγχώριες τράπεζες

Μερικές από τις τράπεζες στην Μολδαβία είναι οι παρακάτω: Banca de Economii, Banca Sociala, Comert Bank, Euro Credit Bank, FinComBank, Investprivatbank , Moldindcon Bank, Moldova Agroindbank, Victoria Bank

Χρήσιμα Links 

Υπουργείο Οικονομικών : www.minfin.md
Τελωνείο: www.customs.gov.md
Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Μολδαβίας: www.chamber.md

Παραπομπές

1 Γνωστές ως «Autonomous Trade Preferences»
2 Βλ. Αρχείο Ορισμών: « CEFTA»
3 Βλ. Αρχείο Ιρισμών: «IFRS», «ΔΛΠ»
4 Βλ. παρ. 4 & παρ. 7 του άρθρου 51Α του Κ.Φ.Ε., την ΠΟΛ 1125/2011 & την ΔΟΣ Α 1011408 ΕΞ 20.1.2012