Εμπορικό και Επιχειρηματικό Περιβάλλον

Το Μαρόκο είναι μια αραβική, μουσουλμανική χώρα της Βόρειας Αφρικής. Το πολίτευμά του είναι η Συνταγματική Μοναρχία και ο πληθυσμός του ανέρχεται σε περίπου 35.200.000 κατοίκους. Το Μαρόκο λειτουργεί περισσότερο ως περιφερειακό κέντρο για την προώθηση και ανάπτυξη του εμπορίου, των κατασκευών, των πωλήσεων, καθώς και για παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών πληροφορικής, οι οποίες φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Δυτική, Κεντρική και Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή αλλά και την Ανατολική Ευρώπη.

Η χώρα αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία αγοράς για τις εταιρείες και τους ξένους επενδυτές για πολλούς λόγους: είναι συμβαλλόμενο μέρος εμπορικών συμφωνιών που του επιτρέπουν τη διενέργεια εμπορικών δραστηριοτήτων προς στις μεγάλες αγορές χωρίς την επιβάρυνση δασμών , ενώ με την στρατηγική θέση του και την ισχυρή υποστήριξη του χρηματοπιστωτικού τομέα από την Παγκόσμια Τράπεζα, τη σύσφιξη των δεσμών με τις ΗΠΑ, και την αυξημένη χρήση της αγγλικής γλώσσας για τις επιχειρήσεις, το Μαρόκο είναι η καλύτερη τοποθεσία για τις επιχειρήσεις που θέλουν να φτάσουν σε αυτές τις αγορές.

Το ΑΕΠ του Μαρόκο αυξήθηκε με ρυθμό άνω του 4% το 2017, με τη μελλοντική μεγέθυνση να εκτιμάται σε ρυθμούς άνω του 3%. Σε ονομαστικές τιμές, το ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί στα επίπεδα των 122,5 δισ. δολαρίων το 2019. Ο τομέας των υπηρεσιών και η βιομηχανία (εξόρυξη, κατασκευές και μεταποίηση) καλύπτουν το 50% και το 25% του μαροκινού ΑΕΠ αντίστοιχα. Οι μεγαλύτεροι ρυθμοί μεγέθυνσης εντοπίζονται στον τουρισμό, τις τηλεπικοινωνίες και σε τομείς τεχνολογίας. Σημειώνεται ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αγορά ακινήτων του Μαρόκο, προσφέροντας δυνατότητες για διαφοροποιημένα και κερδοφόρα χαρτοφυλάκια.Βάσει της ετήσιας έρευνας Ease Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, κατατάσσεται στην 60η θέση ανάμεσα σε 190 χώρες από όλο τον κόσμο, ανεβαίνοντας 9 θέσεις σε μόλις ένα έτος.

Φορολογικό σύστημα

Μια εταιρεία νοείται ως φορολογικός κάτοικος του Μαρόκο αν συστάθηκε βάσει της εσωτερικής νομοθεσίας ή η πραγματική διοίκηση ασκείται στο εσωτερικό της χώρας. Οι εταιρείες, είτε έχουν κατοικία στο Μαρόκο είτε όχι, υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος επί των κερδών που προκύπτουν από εγχώριες πηγές. Στις μη εκπιπτόμενες δαπάνες εντάσσονται τα πρόστιμα, οι προσαυξήσεις και οι τόκοι δανείων από τους μετόχους, εφόσον υπερβαίνουν το επίσημο ετήσιο επιτόκιο.

Ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής υπολογίζεται μέσω κλίμακας και κυμαίνεται από 10% έως 31%. Ένας σταθερός συντελεστής 37% εφαρμόζεται στις εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης και τα πιστωτικά ιδρύματα. Ο αναλογούν φόρος δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος από το 0,5% του τζίρου. Ειδικό καθεστώς προβλέπεται για τις αλλοδαπές κατασκευαστικές επιχειρήσεις και εταιρείες εγκατάστασης βιομηχανικού εξοπλισμού, το οποίο προβλέπει συντελεστή φορολόγησης 8% επί της καθαρής αξίας του συμβολαίου.Τα μερίσματα απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος, ενώ τα κεφαλαιακά κέρδη περιλαμβάνονται στο φορολογητέο αποτέλεσμα.Οι ζημιές μεταφέρονται για συμψηφισμό στα τέσσερα επόμενα έτη, ενώ ευνοϊκότερο πλαίσιο προβλέπεται για ζημιές που έχουν προκύψει από απόσβεση περιουσιακών στοιχείων.

Εκτός των ανωτέρω, προβλέπονται διάφορα φορολογικά κίνητρα για συγκεκριμένα είδη επιχειρήσεων, όπως, για τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εξόρυξη (επωφελούνται ενός μειωμένου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος 17,5%), γεωργικές, εξαγωγικές επιχειρήσεις κ.α.

Παράλληλα, και σύμφωνα με το καθεστώς των offshore μητρικών εταιρειών, οι επιχειρήσεις μπορούν να ιδρυθούν σε ανεπτυγμένα οικονομικά κέντρα, αρκεί να ειδοποιούν μέσα σε προθεσμία 30 ημερών από την μέρα της καταχώρησης το εθνικό μητρώο επιχειρήσεων. Τα βασικά φορολογικά πλεονεκτήματα μέσω αυτού του καθεστώτος είναι:

•    Φοροαπαλλαγή στην διανομή μερισμάτων και την μεταφορά κερδών στο εξωτερικό.

•    Απαλλαγή από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας και

•    Ίδια δασμολογικά πλεονεκτήματα και ίδιοι εργασιακοί κανόνες στις offshore τράπεζες.

Υπάρχουν ελεύθερες ζώνες στην περιοχή Tangiers, όπου το εξωχώριο οικονομικό κέντρο της περιοχής είναι ανοικτό σε όλες τις παγκόσμιες τράπεζες και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία έχουν πάρει σχετική άδεια από το Υπουργείο Οικονομικών της χώρας. Οι τράπεζες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο εξωχώριο οικονομικό κέντρο δικαιούνται: απαλλαγή από τα τέλη καταχώρησης και χαρτοσήμου για το αρχικό τους κεφάλαιο και για τις μεταγενέστερες αυξήσεις του, απαλλαγή από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, απαλλαγή από το εταιρικό φόρο σχετικά με τις εγκαταστάσεις της κεντρικής εταιρείας, έναν ετήσιο εταιρικό φόρο είτε ύψους 10%, είτε 25,000 USD για τα πρώτα 15 έτη, φοροαπαλλαγή σε ό,τι έχει να κάνει με την διανομή μερισμάτων και τελωνειακές απαλλαγές.

Επιπροσθέτως,  από την 1η Ιανουαρίου 2011, οι εταιρείες υπό το καθεστώς της “Casablanca Finance City”, δικαιούνται φοροαπαλλαγή επί του ετήσιου κύκλου εργασιών και επί των κεφαλαιακών κερδών. Επίσης, ένας μειωμένος εταιρικός φορολογικός συντελεστής ύψους 15% διατίθεται για τις μικρές επιχειρήσεις..

Επίσης, η χώρα προσφέρει διάφορα κίνητρα προς ενθάρρυνση των εγχώριων και ξένων επενδυτών. Αυτά περιλαμβάνουν φοροαπαλλαγή τα 5 πρώτα χρόνια λειτουργίας (και συντελεστλη 8,75% για τα επόμενα έτη), και απαλλαγή εταιρικού φόρου για επιχειρήσεις που εξάγουν αγαθά και υπηρεσίες για το ίδιο χρονικό διάστημα. Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ειδικές και οικονομικά υπανάπτυκτες περιοχές φορολογούνται με μειωμένο φορολογικό συντελεστή 20% τα 5 πρώτα χρόνια. Αυτός ο φορολογικός συντελεστής θα αυξάνεται κατά 2,5 μονάδες τον χρόνο μέχρι να φτάσει το τελικό ποσοστό του 30% το 2015.

Στις πληρωμές οι οποίες διενεργούνται από εταιρείες φορολογικούς κατοίκους του Μαρόκου σε αλλοδαπά πρόσωπα επιβάλλεται παρακράτηση φόρου ως εξής: 10% στο εισόδημα από τόκους, 15% στο εισόδημα από μερίσματα, 10% στα δικαιώματα (royalties) και στην πλειονότητα των αμοιβών τεχνικής υποστήριξης. Οι προαναφερθέντες συντελεστές δεν εφαρμόζονται, εάν προβλέπεται διαφορετικά σε σχετική Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ).

Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων

Ένα φυσικό πρόσωπο είναι φορολογικός κάτοικος του Μαρόκο αν διαμένει στη χώρα για διάστημα (συνεχόμενο ή μη) άνω των 183 ημερών εντός του έτους ή το κέντρο των επαγγελματικών και οικονομικών του συμφερόντων βρίσκεται στο Μαρόκο. Τα φυσικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στο Μαρόκο υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για το παγκόσμιο εισόδημά τους, ενώ τα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στο Μαρόκο υπόκεινται σε φόρο μόνο για τα εισοδήματα που προέρχονται από πηγές ευρισκόμενες στο Μαρόκο.

Τα κεφαλαιακά κέρδη, που αποκτούν φυσικά πρόσωπα, φορολογούνται με 20%, εκτός αν προκύπτουν από την πώληση της κύριας κατοικίας τους, οπότε απαλλάσσονται. Τα υπόλοιπα ενργητικά και παθητικά εισοδήματα υπόκεινται σε προοδευτική φορολογία με συντελεστές που κυμαίνονται από 0% έως 38%. 

Φορολογικοί Συντελεστές

Φορολογική σχέση με την Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει υπογράψει με το Βασίλειο του Μαρόκου Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας από το 2007 η οποία κυρώθηκε με τον N.3820/2010. Η Σ.Α.Δ.Φ. ρυθμίζει τη φορολόγηση του εισοδήματος εν γένει.

Τα ανώτερα όρια παρακράτησης φόρου σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της Ελλάδας, του Μαρόκου και βάσει της ΣΑΔΦ είναι:

Για πληρωμές από το Μαρόκο  προς την Ελλάδα
Μερίσματα: 5% του ακαθάριστου ποσού των μερισμάτων, αν ο δικαιούχος είναι εταιρεία (εκτός από προσωπική εταιρεία) η οποία κατέχει άμεσα τουλάχιστον το 25% του κεφαλαίου της εταιρείας που καταβάλλεται μερίσματα ή 10% σε όλες τις άλλες περιπτώσεις  
Τόκοι: 10%
Δικαιώματα: 10%

Για πληρωμές από την Ελλάδα προς το Μαρόκο
Μερίσματα: 5% του ακαθάριστου ποσού των μερισμάτων, αν ο δικαιούχος είναι εταιρεία (εκτός από προσωπική εταιρεία) η οποία κατέχει άμεσα τουλάχιστον το 25% του κεφαλαίου της εταιρείας που καταβάλλεται μερίσματα ή10% σε όλες τις άλλες περιπτώσεις
Τόκοι: 10%
Δικαιώματα: 10%

Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα

Τα  Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εφαρμόζονται για τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και για τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Οι θυγατρικές ξένων εταιρειών  και οι αλλοδαπές εταιρείες  που είναι εισηγμένες στα τοπικά χρηματιστήρια δεν υπόκεινται σε διαφορετικούς κανόνες.

Τα ΔΛΠ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις απαγορεύονται. Όλοι οι καταστατικοί λογαριασμοί πρέπει να καταρτίζονται σύμφωνα με τη μαροκινή φορολογική νομοθεσία, ενώ δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα ημερομηνία ενσωμάτωσης των ΔΛΠ στην οικεία νομοθεσία.

Ενδοομιλικές συναλλαγές

Μολονότι δεν υπάρχει κάποια επίσημη νομοθεσία για το Transfer Pricing, οι ενδοομιλικές συναλλαγές υπόκεινται σε έλεγχο για την τήρηση της αρχής των ίσων αποστάσεων.

Βασικές Μορφές Επιχειρήσεων:

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται: η ανώνυμη εταιρεία (S.A., شركة محدودة), η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ( شركه ذات مسءوليه محدوده،), η ιδιωτική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (S.A.R.L., شركة خاصة ذات مسؤولية محدودة), η ομόρρυθμη (شركة التضامن), η ετερόρρυθμη εταιρεία (الشراكة محدودة), και το υποκατάστημα ξένης επιχείρησης (فرع لشركة أجنبية).

Νόμισμα

Το νόμισμα του Μαρόκο είναι το Μαροκινό Ντιρχάμ (κωδικός MAD).
Ισοτιμία:  1 EUR = 10.88 MAD (Ιανουάριος 2019)

Εγχώριες τράπεζες

Μερικές από τις εγχώριες τράπεζες στο Μαρόκο είναι οι παρακάτω : Attijariwafa Bank, Bank Al-Maghrib, Banque Populaire du Maroc , Banque Populaire Maroc Centrafricaine , BMCE Bank , BMCI , Société Nationale d’Investissement, Wafa Bank 

Χρήσιμα Links 

Υπουργείο Οικονομικών: www.finances.gov.ma
Επενδύσεις: www.invest.gov.ma/
Στατιστική Υπηρεσία: www.hcp.ma/