Εμπορικό και επιχειρηματικό περιβάλλον

Από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του το 1948, το Ισραήλ αποτέλεσε την πατρίδα των εβραϊκών μεταναστών από όλο τον κόσμο. Ο πληθυσμός της χώρας που αποτελείται από 7% Εβραίους, και 2% από Μουσουλμάνους, Δρούζους, Χριστιανούς κ.ά. αυξήθηκε από 870.000 κατοίκους το 1948 σε περισσότερους από  από 8,8 εκατομμύρια το 2018 (εκτίμηση).Ορόσημο στην ανάπτυξη της Ισραηλινής οικονομίας ήταν οι εντατικές διαπραγματεύσεις στη δεκαετία του 1990 με τις γειτονικές αραβικές χώρες, προσελκύοντας ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό άμεσων και έμμεσων ξένων επενδυτών. 

Τα τελευταία χρόνια, και ειδικότερα από το 2005 μέχρι την έκρηξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, η ισραηλινή οικονομία απολάμβανε ένα υψηλό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4,9%, λόγω της ώθησης της παγκόσμιας οικονομίας, τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που δρομολόγησε η Κυβέρνηση και τη βελτίωση της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ανατολή. 

Παρά το γεγονός ότι οι παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες συνεχίζουν να επηρεάζουν το Ισραήλ ως μια ελεύθερη αγορά που είναι εκτεθειμένη στις παγκόσμιες οικονομικές τάσεις, πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομική κρίση είχε ένα σχετικά μέτριο αντίκτυπο στην ισραηλινή οικονομία, σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με το IMF, το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε το 2017 κατά 3.3%, ενώ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3.6% το 2018 και στο 3,4% το 2019. 
Σύμφωνα δε, με την ετήσια έρευνα Ease Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, κατατάσσεται στην 49η θέση ανάμεσα σε 190 χώρες από όλο τον κόσμο.

Παράλληλα, το κράτος του Ισραήλ ενθαρρύνει εγχώριες και ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) μέσω επιχορηγήσεων, μειωμένων φορολογικών συντελεστών, απαλλαγών και άλλων φορολογικών κινήτρων σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για την ενθάρρυνση των επενδύσεων. Επιπλέον, ο νόμος για την Ενθάρρυνση των Βιομηχανικών προγραμμάτων (R&D) προσφέρει επιχορηγήσεις υπό όρους σε ποσοστό έως 50% του εγκεκριμένου προγράμματος.

Το Ισραήλ αποτελεί μια θερμοκοιτίδα σήμερα για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, λόγω του υψηλού επιπέδου της εκπαίδευσης, καθώς και των μεγάλων, συνεχών επενδύσεων στην έρευνα σε εθνικό επίπεδο. Ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας του Ισραήλ επενδύουν από κοινού πάνω από 4% του ΑΕΠ στην έρευνα και ανάπτυξη, το οποίο αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο. Το υψηλό αυτό επίπεδο επενδύσεων σε R&D επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι πολλές πολυεθνικές εταιρείες έχουν επιλέξει να τοποθετήσουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες στο Ισραήλ, όπως για παράδειγμα η Intel, η Alcatel, η Deutsche Telecom, η Cisco, Google, HP, η Merck, η Microsoft και η IBM. Στο Ισραήλ έχει την έδρα της και η TEVA Pharmaceuticals, η μεγαλύτερη φαρμακευτική εταιρία γενοσήμων στον κόσμο με κεφαλαιοποίηση 35 δις δολάρια. 

Σημειωτέον ότι οι εν λόγω επιχειρήσεις απασχολούν περισσότερους από  50.000 υπαλλήλους.    

Φορολογικό σύστημα

Οι ημεδαπές εταιρίες - φορολογικοί κάτοικοι Ισραήλ υπόκεινται σε φόρο επί του παγκόσμιου εισοδήματος τους, ενώ παρέχεται η δυνατότητα πίστωσης φόρου που κατεβλήθη στο εξωτερικό Οι αλλοδαπές υπόκεινται σε  φόρο για το εισόδημά τους που προέρχεται από το Ισραήλ, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά από κάποια Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ).

Μια εταιρία θεωρείται ότι έχει την εγκατάστασή της στο Ισραήλ, εάν ισχύουν τα παρακάτω: 
•    Έχει συσταθεί σύμφωνα με τους νόμους του Ισραήλ, ή
•    Ο έλεγχος της και η διοίκησή της πραγματοποιείται στο Ισραήλ.

Σε γενικές γραμμές, τα ετήσια αποτελέσματα (ήτοι, το πλεόνασμα των εσόδων έναντι των εξόδων ή το αντίστροφο) της ισραηλινής εταιρείας ή κλάδου, όπως αναφέρεται λεπτομερώς στις οικονομικές καταστάσεις του φορολογουμένου, αποτελούν τη βάση για τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος της επιχείρησης. Η εν λόγω βάση στη συνέχεια προσαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας για να καταλήξουμε στο φορολογητέο εισόδημα. Οι δαπάνες που  πραγματοποιούνται από μια εταιρεία εκπίπτουν ως δαπάνη επιχείρησης για φορολογικούς λόγους, όταν πραγματοποιούνται «εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά για την παραγωγή του εισοδήματος». Το ποσό της έκπτωσης μπορεί να είναι περιορισμένο ή να απαγορεύεται βάσει των διατάξεων της φορολογίας εισοδήματος.Επιπλέον, οι τόκοι που προκύπτουν από την παραγωγή του φορολογητέου εισοδήματος γενικά εκπίπτουν. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν κανόνες υπο-κεφαλαιοδότησης (thin capitalization rules) στο Ισραήλ, δεν υπάρχει συγκεκριμένος δείκτης δανεισμού προς τα ίδια κεφάλαια μιας εταιρείας ο οποίος πρέπει να τηρείται και επομένως δεν υπάρχει όριο στο ποσό δανεισμού που είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται κατά την ίδρυση υποκαταστήματος ή κατά την λειτουργία μιας εταιρείας στο Ισραήλ. Επίσης, οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις εκπίπτουν εντός του έτους κατά το οποίο οι απαιτήσεις κατέστησαν ανεπίδεκτες είσπραξης.Οι ζημίες μπορούν να συμψηφίζονται έναντι του εισοδήματος από οποιαδήποτε πηγή μέσα στο ίδιο έτος. Μεταφορά ζημίας σε προηγούμενα έτη δεν επιτρέπεται, ενώ επιτρέπεται η μεταφορά ζημίας σε επόμενα έτη και συμψηφίζονται με κέρδη από εμπορικές επιχειρήσεις ή με κεφαλαιακά κέρδη, χωρίς χρονικό περιορισμό, αλλά δεν συμψηφίζονται με εισοδήματα από άλλες πηγές.

Στο πλαίσιο αυτό επιβάλλεται φόρος -με τον ισχύοντα εταιρικό συντελεστή 23%- επί των κεφαλαιακών κερδών που καταβάλλονται στους κατοίκους του Ισραήλ κατά την πώληση περιουσιακών στοιχείων (ανεξάρτητα από την τοποθεσία των περιουσιακών στοιχείων). Ο συντελεστής φορολογικής επιβάρυνσης των κεφαλαιακών κερδών μπορεί να περιοριστεί σε 6% ή 12%, σε περιπτώσεις πώλησης άυλων παγίων, προϊόντων τεχνολογικής έρευνας, σε αλλοδαπή συνδεδεμένη επιχείρηση. Απαλλαγή παρέχεται σε περιπτώσεις κεφαλαιακών κερδών εισηγμένων μετοχών, που αποκομίζονται από μη κατοίκους του Ισραήλ.Η απαλλαγή αυτή δεν ισχύει στην υπεραξία μεταβίβασης ακινήτων που βρίσκονται στο Ισραήλ. 

Αναφορικά με τα μερίσματα που εισπράττουν ημεδαπές εταιρείες από άλλες ημεδαπές εταιρείες πρέπει να σημειωθεί ότι απαλλάσσονται του φόρου στο Ισραήλ. Επίσης, τα μερίσματα που λαμβάνουν ημεδαπές εταιρείες από αλλοδαπές εταιρείες φορολογούνται με συντελεστή 23%. Κατά τις πληρωμές μερισμάτων, διενεργείται παρακράτηση 25% (αν ο λήπτης είναι ανεξάρτητη εταιρεία) και 30% όταν η διαομή γίνεται σε συνδεδεμένη εταιρεία (συμμετοχή άνω του 10%). Οι παραπάνω συντελεστές παρακράτησης μπορεί να μειωθούν σε 20%, 15% ή 4% ειδικότερα αν τα έσοδα προέρχονται από ανάπτυξη τεχνολγιών αιχμής  Οι τόκοι και τα δικαιώματα που λαμβάνονται από ημεδαπή εταιρεία υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος, με τον κανονικό φορολογικό συντελεστή 23%. Ο συντελεστής παρακράτησης σε περιπτώσεις πληρωμών μη κατοίκων ανέρχεται σε 23% (εταιρικός συντελεστής), εκτός αν προβλέπεται διαφορετικό χειρισμός στη σχετική ΣΑΔΦ. Δεν εφαρμόζεται παρακράτηση στα τοκομερίδια κρατικών ομολόγων.

Κατά γενικό κανόνα, η μητρική εταιρεία και οι θυγατρικές της δεν μπορεί να υποβάλλουν ενοποιημένη φορολογική δήλωση. Μόνο οι όμιλοι βιομηχανικών επιχειρήσεων με το ίδιο αντικείμενο δραστηριότητας, καθώς και μητρικές εταιρείες που ελέγχουν βιομηχανικές εταιρείες που έχουν ίδιο αντικείμενο δραστηριότητας και έχουν τουλάχιστον 80% του ενεργητικού τους επενδεδυμένο σε βιομηχανικές εταιρείες, έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν ενοποιημένες φορολογικές δηλώσεις. Η φορολογική νομοθεσία του Ισραήλ προβλέπει κανόνες για τις ενδοομιλικές συναλλαγές (Transfer pricing rules), σύμφωνα με τους οποίους, κάθε συναλλαγή που πραγματοποιείται μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών πρέπει να βρίσκεται σε συμφωνία με την αρχή των ίσων αποστάσεων. Επίσης, έχει υιοθετήσει κανόνες για τις Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες (CFC rules), σύμφωνα με τους οποίους, μια ισραηλινή εταιρεία ή φυσικό πρόσωπο μπορεί να φορολογείται σε ποσοστό των αδιανέμητων κερδών μιας αλλοδαπής ελεγχόμενης από Ισραηλινή εταιρεία εταιρείας, στις οποίες η ισραηλινή εταιρεία-μέτοχος έχει συμμετοχή (10% ή περισσότερο από οποιαδήποτε «μέσα ελέγχου» της ΕΑΕ). Μια εταιρεία θεωρείται ως ΕΑΕ εάν συντρέχουν σωρευτικά ορισμένες προϋποθέσεις και το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος της ή των κερδών της κατά το φορολογικό έτος προέρχονται από κεφαλαιακά κέρδη, τόκους, ενοίκια, μερίσματα, δικαιώματα) και το εισόδημα αυτό έχει υπαχθεί σε φορολογία με πραγματικό φορολογικό συντελεστή που δεν υπερβαίνει το 15%.

Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων

Σε σχέση με την φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων,οι κάτοικοι του Ισραήλ υπόκεινται σε φόρο για το παγκόσμιο εισόδημά τους και τα κεφαλαιακά κέρδη τους. Οι αλλοδαποί κάτοικοι υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για τα εισοδήματά τους που προκύπτουν αποκλειστικά από πηγές του Ισραήλ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μετανάστες ή οι παλιννοστούντες στο Ισραήλ δικαιούνται απαλλαγή για συγκεκριμένα εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης για περίοδο 10 ετών.

Ένα φυσικό πρόσωπο νοείται ως φορολογικός κάτοικος Ισραήλ αν το κέντρο των ζωτικών του συμφερόντων είναι στο Ισραήλ και διαμένει στη χώρα για τουλάχιστον 183 ημέρες μέσα στο έτος ή τουλάχιστον 425 ημέρες κατά τα τελευταία τρία έτη. Στον αντίποδα, ένας φορολογικός κάτοικος Ισραήλ χάνει την ιδιοότητα του αυτή εφόσον διαμένει μόνιμα στην αλλοδαπή για τουλάχιστον 2 χρόνια.

Το εισόδημα από την απασχόληση, είναι το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες γενικά και καλύπτει αποδοχές και σχεδόν όλες τις παροχές σε χρήμα και σε είδος όπως και επιδόματα που παρέχονται άμεσα ή έμμεσα, προς τους εργαζομένους ή για όφελός τους (πχ. πιστωτικές κάρτες, σπίτι, αυτοκίνητο)

Από την άλλη, το εισόδημα από την αυτοαπασχόληση, όσον αφορά στους κατοίκους και μη, υπόκειται στον ισραηλινό φόρο εισοδήματος για τα εισοδήματα από μια επιχείρηση που διεξήχθη στο Ισραήλ.

Οι κάτοικοι επίσης υπόκεινται σε φόρο για το εξωτερικό τους εισόδημα, ενώ σε σχέση με το εισόδημα από επενδύσεις, υπάρχουν διαφορετικοί φορολογικοί συντελεστές για τα εισοδήματα από επενδύσεις και για τα κέρδη ανάλογα, από τον τύπο του μέσου επενδύσεων και το ποσοστό συμμετοχής των ατόμων. 

Τέλος, στο Ισραήλ η προσωπική φορολογική υποχρέωση υπολογίζεται ετησίως, αν και τυπικά ο φόρος παρακρατείται από τους μισθούς και αναφέρεται κάθε μήνα. Για το 2018, το μέγιστο ποσοστό φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων ήταν 47%, ενώ προβλέπεται προσαύξηση 3% για εισοδήματα άνω των 640.000 NIS. Κατά κανόνα, τα κεφαλαιακά κέρδη φορολογούνται με 25% και 30% για "μικρομετόχους" και "μεγαλομετόχους" (συμμετοχή άνω του 10%) αντίστοιχα.

Φορολογικοί Συντελεστές

Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα

Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα είναι απαραίτητα για την σύνταξη των ενοποιημένων και εταιρικών οικονομικών καταστάσεων, εκτός από τον τραπεζικό τομέα, καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα λειτουργούν με βάση τον Ισραηλινό Τραπεζικό οδηγό.

Αν και η ισραηλινή τραπεζική επιθεώρηση αποφάσισε να υιοθετήσει, αρχής γενομένης την 1η Ιανουαρίου του 2011, ορισμένα διεθνή πρότυπα, που δεν έχουν όμως σχέση με τις βασικές τραπεζικές εργασίες, όπως επίσης ένα χάρτη πορείας για την πλήρη υιοθέτηση αυτών από τα τραπεζικά συστήματα που θα ξεκινήσει από το 2015, ωστόσο, η τελική απόφαση σχετικά με αυτό το θέμα είναι ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί

Φορολογική Σχέση με την Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει υπογράψει με το Ισραήλ Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, η οποία κυρώθηκε με τον Ν. 2572/1998 με ισχύ από το 1999. Η Σ.Α.Δ.Φ. ρυθμίζει τη φορολόγηση των συντάξεων, των μισθωτών υπηρεσιών, των μερισμάτων, των τόκων και των δικαιωμάτων. 

Τα ανώτερα όρια παρακράτησης φόρου σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της Ελλάδας, του Ισραήλ και βάσει της ΣΑΔΦ είναι:

Για πληρωμές από το Ισραήλ προς την Ελλάδα
Μερίσματα: 0%
Τόκοι: 10%
Δικαιώματα: 10%

Για πληρωμές από την Ελλάδα προς το Ισραήλ 
Μερίσματα: 10% 
Τόκοι: 10%
Δικαιώματα: 10%

Συντάξεις και άλλες αμοιβές που καταβάλλονται σε κάτοικο Ελλάδας έναντι προηγούμενης εξαρτημένης απασχόλησης, φορολογούνται μόνο στην Ελλάδα.  Οποιαδήποτε σύνταξη που καταβάλλεται από το Κράτος του Ισραήλ ή πολιτική υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού ή από ταμεία που συστάθηκαν από αυτό, σε ένα φυσικό πρόσωπο για υπηρεσίες που προσέφερε προς το Κράτος αυτό ή υποδιαίρεση ή τοπική αρχή αυτού, φορολογείται μόνο στο Ισραήλ. Εντούτοις, μια τέτοια σύνταξη φορολογείται μόνο στην Ελλάδα, αν το φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και υπήκοος Ελλάδας. 

Σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική φορολογική νομοθεσία¹ το Ισραήλ ΔΕΝ ανήκει στα κράτη με προνομιακό φορολογικό καθεστώς. 

Συνεπώς, τα τιμολόγια πωλήσεων και παροχής υπηρεσιών, αναγνωρίζονται χωρίς να εξετάζεται το μαχητό τεκμήριο της πραγματικότητας της συναλλαγής². Περαιτέρω, όσα φυσικά πρόσωπα θέλουν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο Ισραήλ, μπορούν να το πράξουν ΧΩΡΙΣ να εξετάζονται οι προϋποθέσεις³ του άρθρου 76 του ΚΦΕ.

Τέλος, για την τεκμηρίωση της φορολογικής κατοικίας ενός φυσικού προσώπου απαιτείται ένα απλό πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας το οποίο εκδίδουν οι Ισραηλινές φορολογικές αρχές. 

Βασικές Μορφές επιχειρήσεων

Οι βασικές μορφές επιχειρήσεων στο Ισραήλ είναι : εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (חברה בערבון מוגבל), δημόσιες Επιχειρήσεις (החברה הציבורית), ιδιωτικές εταιρείες-ανώνυμες εταιρείες (חברות פרטיות), συνεργασίες (ομόρρυθμες – ετερόρρυθμες εταιρείες)- שותפויות (שותפויות כלליים - שותפויות מוגבלות), συνεταιρισμοί (קואופרטיבים)  

Νόμισμα

Το νόμισμα του Ισραήλ είναι το  Ισραηλινό νέο Shekel (ILS).
1 Ευρώ = 4,26 Shekel (Ιανουάριος 2019)

Ενδοομιλικές συναλλαγές

Το Ισραήλ εφαρμόζει τις Κατευθυντήριες Γραμμές του ΟΟΣΑ αναφορικά με την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών. Οι συνδεδεμένες εταιρείες υποβάλλουν ετησίως δήλωση των ενδοομιλικών τους συναλλαγών μαζί με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Τεκμηριωτικό υλικό (φάκελος τεκμηρίωσης) παρέχεται στη φορολογική διοίκησης κατόπιν σχετικού αιτήματος.

Εγχώριες Τράπεζες

Μερικές από τις εγχώριες τράπεζες του Ισραήλ είναι οι εξής: Bank Hapoalim, Bank Leumi LeIsrael, Bank Massad, Bank of Israel, Bank of Jerusalem, Bank Otsar Ha-Haval, Bank Poalev Agudat Israel, Bank Yahav, First International Bank of Israel, Israel Discount Bank, Mizrahi Tafehot Bank, Poalim Capital Markets Invetsmnent Bank, Postal; Bank of Israel Post, Ubank, Unionj Bank of Israel, Yashir Leumi

Χρήσιμα Links 

Υπουργείο Βιομηχανίας, Εμπορίου και Εργασίας: www.tamas.gov.il/
Επιμελητήριο Ισραηλινών Επιχειρήσεων: www.science.co.il/
Ινστιτούτο Εξαγωγών και Διεθνούς Συνεργασίας: www.moit.gov.il/